Begrafenis, crematie... of schenken aan de wetenschap

Wat gebeurt er precies met een lichaam dat ter beschikking is gesteld?

Binnen enkele dagen na het overlijden wordt het lichaam naar het faculteitsgebouw van het Erasmus MC vervoerd. Daar wordt het zodanig geprepareerd dat vorm en kleur van de weefsels zoveel mogelijk behouden blijven. Deze bewerking kost vrij veel tijd. Het lichaam komt pas twee tot vier maanden later beschikbaar voor het onderwijs.

Vervolgens wordt het lichaam gebruikt bij het onderwijs. Kleine groepen studenten bestuderen, onder leiding van een anatoom of andere specialist, de anatomie van het lichaam. Door middel van ontleding leren zij de driedimensionale ‘landkaart’ uitgebreid kennen. Deze practica zijn verplicht en de ervaring leert dat de aanstaande artsen ze als zeer nuttig ervaren. Tijdens de practica in de zogeheten snijzaal wordt altijd respectvol met de lichamen omgegaan.

Is een rouwplechtigheid mogelijk wanneer ik mijn lichaam ter beschikking stel?

Zeker. In overleg met de dienstdoende medewerker van de afdeling Neurowetenschappen-Anatomie maakt u een afspraak over het ophalen van het lichaam tussen 1 en 3 dagen na het overlijden. Zodoende hebben de nabestaanden, indien gewenst, de gelegenheid om op hun eigen manier afscheid te nemen. Dit kan op dezelfde wijze gebeuren als bij een begrafenis of crematie. U doet er goed aan hierover vooraf te overleggen met uw naasten en de afdeling Neurowetenschappen-Anatomie.

Nadat het lichaam in het Erasmus MC is ingenomen, is er geen individuele plechtigheid meer mogelijk. Wel organiseert het Erasmus MC ieder jaar een herdenkingsbijeenkomst voor de nabestaanden van overledenen die hun lichaam dat bewuste jaar hebben gedoneerd. Op de gemeentelijke begraafplaats Hofwijk staat bovendien een monument ter nagedachtenis aan mensen die hun lichaam ter beschikking hebben gesteld. Nabestaanden kunnen daar op elk moment naartoe om hun dierbare te gedenken. Tenslotte staat bij de ingang van de snijzaal waar de praktijklessen worden gegeven, een klein monument en in het onderwijscentrum ligt een boek in een (afgesloten) vitrine met daarin de namen van degenen die hun lichaam ter beschikking stelden van wetenschap en onderwijs.

Orgaandonatie of terbeschikkingstelling aan onderwijs en wetenschap?

Wanneer u orgaandonor wilt zijn, kunt u uw lichaam niet tevens ter beschikking stellen. Het tekort aan organen ten behoeve van transplantatie is groot. Wij adviseren aan personen jonger dan 50 jaar dan ook nadrukkelijk om altijd eerst orgaandonatie te overwegen. Met orgaandonatie kunnen immers rechtstreeks levens worden gered. Mocht het lichaam door ziekte niet geschikt zijn voor orgaandonatie, dan kan het nog wel geschikt zijn voor ter beschikking stelling van de wetenschap.

Moet ik mijn uitvaartverzekering aanhouden?

Ja, dat is wel aan te raden. Een enkele keer is het namelijk niet mogelijk om een geschonken lichaam te conserveren. Eén van de redenen is bijvoorbeeld dat het bloedvatenstelsel door ziekte kan zijn aangetast, waardoor het conserveringsproces niet kan plaatsvinden. Dat is van tevoren niet waar te nemen. Andere redenen kunnen zijn: ernstige verminking door ziekte, ongeval of operatie. Hierdoor kunnen de studenten de normale anatomie niet goed bestuderen.

Welke maatregelen moet ik treffen wanneer ik mijn lichaam ter beschikking wil stellen?

Wij raden u aan om uw overwegingen te bespreken met uw naasten. Mocht u besluiten dat u uw lichaam ter beschikking wilt stellen, dan kunt u contact opnemen met Erasmus MC, afdeling Neurowetenschappen-Anatomie. U krijgt dan een zogenoemd 'terbeschikkingstellingscodicil’ toegezonden. Door dit formulier eigenhandig over te schrijven, bevestigt u dat u na uw overlijden uw lichaam ter beschikking stelt van wetenschappelijk onderwijs, studie en onderzoek.

Welke acties moeten mijn nabestaanden ondernemen na mijn overlijden?

Wat zij precies moeten doen, staat beschreven in de tekst die u bij het codicil aantreft. Uw nabestaanden bellen na uw overlijden de afdeling Neurowetenschappen-Anatomie. Met een medewerker van deze afdeling worden dan de procedures doorgesproken.

De regels met betrekking tot de terbeschikkingstelling staan bovendien op het codicil vermeld.

Als u overweegt om uw lichaam ter beschikking te stellen van wetenschap en onderwijs en een verklaring hiervoor wilt ontvangen, kunt u contact opnemen met de afdeling Neurowetenschappen-Anatomie. Uiteraard kunt u hier ook terecht met alle overige vragen.

Erasmus MC
Afdeling neurowetenschappen-anatomie
Postbus 2040
3000 CA Rotterdam
Telefoon: (010) 704 32 79 (bereikbaar op werkdagen tussen 10.00 - 11.00 uur)
E-mailadres: terbeschikkingstelling@erasmusmc.nl