Radiotherapie is een van de behandelmethodes om tumoren van de prostaat te behandelen en soms om symptomen en klachten te bestrijden. De bijwerkingen en de meest gestelde vragen over radiotherapie als behandelmethode bij prostaatkanker hebben we voor u op een rij gezet zodat u weet waar u aan toe bent en u zich goed kunt voorbereiden. Al uw andere vragen stelt u tijdens de behandeling aan de laborant of tijdens een van uw vaste afspraken aan de radiotherapeut.
Algemene informatie
Radiotherapie Veelgestelde vragen en bijwerkingen. Algemeen
Vermoeidheid is een bijwerking die regelmatig voorkomt. We raden u aan om zolang dat mogelijk is uw normale dagritme aan te houden en uw conditie op peil te houden. Het ontstaan van andere bijwerkingen hangt af van de plaats van het bestralingsgebied. Bijwerkingen vinden meestal plaats op de plekken waar u wordt bestraald. Deze bijwerkingen ontstaan in de loop van de bestralingsperiode en verdwijnen meestal geleidelijk 2 tot 5 weken na de laatste bestraling. De radiotherapeut bespreekt met u hoe u het best kunt omgaan met de bijwerkingen en schrijft soms medicijnen voor om de klachten te verminderen.
Deze bijwerkingen kunnen in de loop van de bestralingsperiode ontstaan. Enkele weken na de laatste bestraling verdwijnen deze bijwerkingen meestal geleidelijk.
Darmklachten
De radiotherapeut bespreekt met u hoe u het best kunt omgaan met de bijwerkingen en schrijft soms medicijnen voor om de klachten te verminderen.
Darmklachten
Moet ik stoppen met het innemen van bloedverdunners tijdens de bestraling?
Bij het plaatsen van de markers tijdens de voorbereidingsperiode vóór de bestraling kan het soms noodzakelijk zijn om tijdelijk te stoppen. De radiotherapeut bespreekt dit met u.
Waarom worden goudmarkers in de prostaat ingebracht?
De prostaat is een beweeglijk orgaan. Met behulp van de goudstaafjes kunnen we vlak voor iedere bestraling via een foto heel nauwkeurig de positie van de prostaat bepalen. We kunnen zo de bestraling aanpassen aan de beweging van de prostaat en de bestraling nauwkeuriger uitvoeren. Hierdoor komt er tegelijkertijd zo min mogelijk straling in de blaas en darmen en heeft u minder kans op bijwerkingen.
Mag ik na de markerplaatsing en tijdens de prostaatbestraling fietsen?
Na de markerplaatsing adviseren we u een aantal dagen tot een week niet te fietsen omdat dit meestal niet prettig aanvoelt. Tijdens de bestralingsbehandeling kunt u gewoon fietsen. U voelt zelf het best of fietsen haalbaar is.
Moet ik stoppen met het innemen van mijn plastabletten?
Nee, u kunt hier gewoon mee doorgaan tenzij de radiotherapeut iets anders adviseert.
Waarom moet ik een volle blaas hebben tijdens de bestraling?
Een volle blaas zorgt ervoor dat de blaas zich gedeeltelijk buiten het bestralingsgebied verplaatst. Hierdoor krijgt de blaas zo min mogelijk straling. De volle blaas duwt ook de dunne darm zo ver mogelijk buiten het bestralingsgebied.
Kan ik problemen met de ontlasting krijgen door de bestralingsbehandeling?
Bij bestraling op uw prostaat kan uw ontlastingspatroon veranderen. De ontlasting kan dunner zijn, vaker en in kleinere hoeveelheden komen en soms gepaard gaan met bloed of slijm. Dit verbetert meestal vanaf 2 tot 4 weken na de laatste bestraling.
Op de langere termijn kan een ander ontlastingspatroon ontstaat, meestal iets vaker per dag, kort achter elkaar. Doordat het slijmvlies van de endeldarm dunner wordt, kunt u ook bloed in uw ontlasting krijgen. Het is goed om dit te melden aan uw behandelend radiotherapeut, uroloog of huisarts.
Kan ik problemen krijgen met plassen door de bestralingsbehandeling?
Bij bestraling op uw prostaat kan uw plasgedrag veranderen, in de zin dat u vaker kleine beetjes moet plassen, zowel 's nachts als overdag. Soms ontstaat er een branderig gevoel bij het plassen. Uw urinestraal kan minder krachtig worden. Deze situatie verbetert meestal vanaf 2-4 weken na de laatste bestraling.
Op de langere termijn kan een ander plaspatroon ontstaan (meestal vaker plassen, met name 's nachts).
Moet ik me zorgen maken als ik bloed in mijn urine heb?
Nee, in principe niet. Als u tijdens of vlak na de bestralingsperiode bloed in uw urine heeft, dan kan dit veroorzaakt worden door irritatie van het blaasslijmvlies.
Als ik bloed in mijn urine heb of het gevoel dat ik een blaasontsteking heb, is dan een antibioticakuur nodig?
Laat altijd eerst uw urine controleren om erachter te komen of er een ontsteking is. Als dit niet zo is, kunnen uw klachten worden veroorzaakt door de bestraling. In dat geval is antibiotica niet nodig. Wij raden u dan aan om veel te drinken en eventueel een pijnstiller te nemen.
Ben ik onvruchtbaar na bestraling op de prostaat?
Na bestraling op de prostaat bent u in principe onvruchtbaar. Als u na de behandeling mogelijk een kinderwens heeft, is het eventueel mogelijk om van tevoren zaadcellen te laten invriezen. Overleg dit met uw behandelend arts.
Hoe verzorg ik mijn huid tijdens de bestralingsperiode?
Als de huid intact is, mag u het dun insmeren met een crème die u al gebruikt. Tenzij de radiotherapeut anders adviseert. Door de huid in te smeren kunt u een bestralingsreactie van de huid niet voorkomen, maar het kan wel prettig aanvoelen. Als de huid erg geïrriteerd is, of kapot gaat, schrijft de radiotherapeut een zalf voor. Let op: Smeer vanaf een uur voor de bestraling geen crème of zalf.
Moet ik stoppen met roken?
Roken kan de effectiviteit van de bestralingsbehandeling nadelig beïnvloeden en bovendien meer bijwerkingen veroorzaken. Stoppen met roken is dan ook een zeer dringend advies. Vraag uw huisarts om hulp en kijk op de websites SineFuma en op rokeninfo.nl van het Trimbos-instituut. Hier kunt ook een folder downloaden over stoppen met roken.
Mag ik alcohol drinken?
Als u niet meer dan 2 glazen alcohol per dag drinkt, zal dit het effect van de bestralingsbehandeling niet nadelig beïnvloeden. Omdat helemaal geen alcohol drinken beter is, adviseren wij u niet te drinken.
Bent u bij ons onder behandeling en heeft u na het lezen van deze informatie nog vragen over bijwerkingen, over de bestralingsbehandeling of medische vragen? Neem dan contact op met het secretariaat van uw behandelende radiotherapeut.
Als patiënt kunt u ook bij een van onze voorlichters terecht voor een persoonlijk gesprek. Bij de receptie radiotherapie kunt u een afspraak maken die eventueel gecombineerd is met de bestralingsafspraak.
De contactgegevens van het secretariaat van uw behandelende radiotherapeut staat op uw afsprakenlijst van radiotherapie.
Met dringende vragen buiten kantoortijden neemt u contact op met het Erasmus MC via het algemene telefoonnummer en vraagt u naar de dienstdoende radiotherapeut.
(010) 704 0 704.
Radiotherapie Veelgestelde vragen en bijwerkingen. Algemeen
Bijwerkingen bij bestraling bij prostaatkanker
Vermoeidheid is een bijwerking die regelmatig voorkomt. We raden u aan om zolang dat mogelijk is uw normale dagritme aan te houden en uw conditie op peil te houden. Het ontstaan van andere bijwerkingen hangt af van de plaats van het bestralingsgebied. Bijwerkingen vinden meestal plaats op de plekken waar u wordt bestraald. Deze bijwerkingen ontstaan in de loop van de bestralingsperiode en verdwijnen meestal geleidelijk 2 tot 5 weken na de laatste bestraling. De radiotherapeut bespreekt met u hoe u het best kunt omgaan met de bijwerkingen en schrijft soms medicijnen voor om de klachten te verminderen.
Acute bijwerkingen
Mogelijke bijwerkingen tijdens de bestralingsperiode
Deze bijwerkingen kunnen in de loop van de bestralingsperiode ontstaan. Enkele weken na de laatste bestraling verdwijnen deze bijwerkingen meestal geleidelijk.
Darmklachten
- Vaker per dag ontlasting.
- Onregelmatige ontlasting.
- Dunnere ontlasting.
- Slijm en soms bloed bij de ontlasting.
- Pijn bij het plassen (een branderig gevoel).
- Vaker moeten plassen, met name ’s nachts.
- Minder krachtige urinestraal.
Late bijwerkingen
Mogelijke bijwerkingen vanaf enkele maanden na de bestralingsperiode
De radiotherapeut bespreekt met u hoe u het best kunt omgaan met de bijwerkingen en schrijft soms medicijnen voor om de klachten te verminderen.
Darmklachten
- Bloed en/of slijm bij de ontlasting.
- Een ander ontlastingspatroon (meestal iets vaker per dag, kort achter elkaar).
- Moeite met lang ophouden van de ontlasting.
- Een ander plaspatroon (meestal vaker plassen, met name 's nachts).
- Moeite met lang ophouden van de urine.
- ‘Droog’ orgasme (normaal gevoel van klaarkomen maar zonder zaadlozing).
- Erectiestoornissen: geen erectie of een minder stijve penis. Bij het gebruik van hormonen is dit in principe al een bestaande klacht. Na bestraling zonder hormoonbehandeling kunnen deze klachten ontstaan in een later stadium (maanden tot jaren na de laatste bestraling).
Veelgestelde vragen
Moet ik stoppen met het innemen van bloedverdunners tijdens de bestraling?
Bij het plaatsen van de markers tijdens de voorbereidingsperiode vóór de bestraling kan het soms noodzakelijk zijn om tijdelijk te stoppen. De radiotherapeut bespreekt dit met u.
Waarom worden goudmarkers in de prostaat ingebracht?
De prostaat is een beweeglijk orgaan. Met behulp van de goudstaafjes kunnen we vlak voor iedere bestraling via een foto heel nauwkeurig de positie van de prostaat bepalen. We kunnen zo de bestraling aanpassen aan de beweging van de prostaat en de bestraling nauwkeuriger uitvoeren. Hierdoor komt er tegelijkertijd zo min mogelijk straling in de blaas en darmen en heeft u minder kans op bijwerkingen.
Mag ik na de markerplaatsing en tijdens de prostaatbestraling fietsen?
Na de markerplaatsing adviseren we u een aantal dagen tot een week niet te fietsen omdat dit meestal niet prettig aanvoelt. Tijdens de bestralingsbehandeling kunt u gewoon fietsen. U voelt zelf het best of fietsen haalbaar is.
Moet ik stoppen met het innemen van mijn plastabletten?
Nee, u kunt hier gewoon mee doorgaan tenzij de radiotherapeut iets anders adviseert.
Waarom moet ik een volle blaas hebben tijdens de bestraling?
Een volle blaas zorgt ervoor dat de blaas zich gedeeltelijk buiten het bestralingsgebied verplaatst. Hierdoor krijgt de blaas zo min mogelijk straling. De volle blaas duwt ook de dunne darm zo ver mogelijk buiten het bestralingsgebied.
Kan ik problemen met de ontlasting krijgen door de bestralingsbehandeling?
Bij bestraling op uw prostaat kan uw ontlastingspatroon veranderen. De ontlasting kan dunner zijn, vaker en in kleinere hoeveelheden komen en soms gepaard gaan met bloed of slijm. Dit verbetert meestal vanaf 2 tot 4 weken na de laatste bestraling.
Op de langere termijn kan een ander ontlastingspatroon ontstaat, meestal iets vaker per dag, kort achter elkaar. Doordat het slijmvlies van de endeldarm dunner wordt, kunt u ook bloed in uw ontlasting krijgen. Het is goed om dit te melden aan uw behandelend radiotherapeut, uroloog of huisarts.
Kan ik problemen krijgen met plassen door de bestralingsbehandeling?
Bij bestraling op uw prostaat kan uw plasgedrag veranderen, in de zin dat u vaker kleine beetjes moet plassen, zowel 's nachts als overdag. Soms ontstaat er een branderig gevoel bij het plassen. Uw urinestraal kan minder krachtig worden. Deze situatie verbetert meestal vanaf 2-4 weken na de laatste bestraling.
Op de langere termijn kan een ander plaspatroon ontstaan (meestal vaker plassen, met name 's nachts).
Moet ik me zorgen maken als ik bloed in mijn urine heb?
Nee, in principe niet. Als u tijdens of vlak na de bestralingsperiode bloed in uw urine heeft, dan kan dit veroorzaakt worden door irritatie van het blaasslijmvlies.
Als ik bloed in mijn urine heb of het gevoel dat ik een blaasontsteking heb, is dan een antibioticakuur nodig?
Laat altijd eerst uw urine controleren om erachter te komen of er een ontsteking is. Als dit niet zo is, kunnen uw klachten worden veroorzaakt door de bestraling. In dat geval is antibiotica niet nodig. Wij raden u dan aan om veel te drinken en eventueel een pijnstiller te nemen.
Ben ik onvruchtbaar na bestraling op de prostaat?
Na bestraling op de prostaat bent u in principe onvruchtbaar. Als u na de behandeling mogelijk een kinderwens heeft, is het eventueel mogelijk om van tevoren zaadcellen te laten invriezen. Overleg dit met uw behandelend arts.
Hoe verzorg ik mijn huid tijdens de bestralingsperiode?
Als de huid intact is, mag u het dun insmeren met een crème die u al gebruikt. Tenzij de radiotherapeut anders adviseert. Door de huid in te smeren kunt u een bestralingsreactie van de huid niet voorkomen, maar het kan wel prettig aanvoelen. Als de huid erg geïrriteerd is, of kapot gaat, schrijft de radiotherapeut een zalf voor. Let op: Smeer vanaf een uur voor de bestraling geen crème of zalf.
Moet ik stoppen met roken?
Roken kan de effectiviteit van de bestralingsbehandeling nadelig beïnvloeden en bovendien meer bijwerkingen veroorzaken. Stoppen met roken is dan ook een zeer dringend advies. Vraag uw huisarts om hulp en kijk op de websites SineFuma en op rokeninfo.nl van het Trimbos-instituut. Hier kunt ook een folder downloaden over stoppen met roken.
Mag ik alcohol drinken?
Als u niet meer dan 2 glazen alcohol per dag drinkt, zal dit het effect van de bestralingsbehandeling niet nadelig beïnvloeden. Omdat helemaal geen alcohol drinken beter is, adviseren wij u niet te drinken.
Heeft u nog vragen?
Bent u bij ons onder behandeling en heeft u na het lezen van deze informatie nog vragen over bijwerkingen, over de bestralingsbehandeling of medische vragen? Neem dan contact op met het secretariaat van uw behandelende radiotherapeut.
Als patiënt kunt u ook bij een van onze voorlichters terecht voor een persoonlijk gesprek. Bij de receptie radiotherapie kunt u een afspraak maken die eventueel gecombineerd is met de bestralingsafspraak.
Contact
De contactgegevens van het secretariaat van uw behandelende radiotherapeut staat op uw afsprakenlijst van radiotherapie.
Met dringende vragen buiten kantoortijden neemt u contact op met het Erasmus MC via het algemene telefoonnummer en vraagt u naar de dienstdoende radiotherapeut.
(010) 704 0 704.
