Missie
Het bestaansrecht van het Erasmus MC ligt besloten in haar missie: ‘’het Erasmus MC staat voor een gezonde bevolking en excellente zorg door onderzoek en onderwijs.’’
Visie
De ambities van het Erasmus MC volgen uit onze visie: ‘’het Erasmus MC is erkend leidend in innovaties voor gezondheid en zorg.’’
Onze kernwaarden
De manier waarop we de dingen doen is te herleiden naar onze kernwaarden:
Verantwoordelijk
Wij nemen verantwoordelijkheid en leggen verantwoording af. Aan de patiënt en zijn naasten bijvoorbeeld, aan de mens met een zorgbehoefte, aan de student, aan de maatschappij én aan elkaar. Ons werk is van toegevoegde waarde: wij doen de juiste dingen en die doen we goed. Wij zijn professioneel en integer, maar tegelijkertijd ook transparant. We delen kennis en inzichten. Anderen mogen ons aanspreken op ons resultaat en gedrag. Of het nu gaat om het gedrag van de medewerkers van het Erasmus MC als individu, of op dat van onze organisatie als geheel.
Verbindend
Verbinden is voor het Erasmus MC een manier om te verbeteren en te innoveren. Samen bereik je immers meer. Onze medewerkers zijn teamspelers die zich verbonden voelen met patiënten, studenten en met de waarden van het Erasmus MC. Ze zijn betrokken, geïnteresseerd en tonen inlevingsvermogen. Met partners, binnen en buiten onze organisatie, werken we samen op basis van vertrouwen en respect. Als Erasmus MC bevinden we ons niet alleen midden in de stad, maar ook midden in de samenleving. Met onze blik naar buiten staan we open voor vragen en wensen van de patiënt, de student en de maatschappij. Nu én in de toekomst.
Ondernemend
Waar het Erasmus MC mogelijkheden ziet voor vernieuwing of verbetering, nemen we initiatief. het Erasmus MC is ondernemend: we signaleren kansen en anticiperen daarop. We wachten niet af, maar weten van aanpakken en kaarten dingen aan. Met lef, ambitie en optimisme.

In een organisatie waar medewerkers, studenten, patiënten en bezoekers elkaar dagelijks ontmoeten, heeft iedereen op de een of andere manier te maken met integriteit. Integriteit ligt aan de basis van professioneel gedrag binnen organisaties. Het spreekt voor zich dat ook medewerkers van het Erasmus MC integer horen te handelen.
In het integriteitsdocument wordt een overzicht gegeven van beleid en regelgeving ten aanzien van integriteit en al dan niet integer gedrag. Dit is een levend document, dat wil zeggen dat we het blijven aanpassen als daartoe aanleiding is, bijvoorbeeld in geval van nieuwe wet- of regelgeving.
Nevenwerkzaamheden
Als Erasmus MC vinden wij het belangrijk om open en volledig te zijn over de rol van externe belanghebbenden, opdrachtgevers, financiers, mogelijke belangenconflicten en relevante nevenwerkzaamheden van onderzoekers (zie ook: Research Code Erasmus MC en Nederlandse gedragscode wetenschappelijke integriteit 2018).
Daarom publiceren wij de nevenwerkzaamheden van onze universitair hoofddocenten, hoogleraren en afdelingshoofden op de publieke website van het Erasmus MC. De geregistreerde nevenwerkzaamheden en meer informatie over nevenwerkzaamheden vindt u op de pagina ‘Scientific Integrity at Erasmus MC’ “
De Wet open overheid (Woo) regelt vanaf 1 mei 2022 de toegang tot informatie van publiek belang. Het doel van de Woo is om de overheid en overheidsinformatie transparanter te maken. De wet geldt ook voor publieke informatie van het Erasmus MC.
Transparantie
Als Erasmus MC vinden we transparantie belangrijk. We willen open zijn over onze organisatie en vinden het belangrijk dat informatie makkelijk te vinden is. Het Erasmus MC maakt daarom zelf al veel informatie actief openbaar. Zo vindt u op de website bijvoorbeeld de jaarverslagen, maar ook veel andere relevante informatie over het Erasmus MC.
Verzoek om openbaarmaking: een Woo-verzoek
U kunt zelf ook informatie opvragen. Dat doet u via een zogenoemd Woo-verzoek. U kunt dit per post, e-mail of telefonisch doen. Het is belangrijk dat u zo precies mogelijk aangeeft waarover u informatie wilt ontvangen. Het moet gaan om informatie die is vastgelegd in documenten die zich bij het Erasmus MC bevinden. U hoeft niet aan te geven waarom u deze informatie wenst te ontvangen.
Het indienen van een Woo-verzoek kan op 3 manieren:
- Per e-mail naar: woo@erasmusmc.nl
- Telefonisch: 010 70 34 986
- Per post:
Erasmus MC
Sector Juridische Zaken
Postbus 2040
3000 CA Rotterdam
Wat gebeurt er met uw verzoek?
U ontvangt zo spoedig mogelijk een ontvangstbevestiging met aanvullende informatie over het verloop van de procedure. Het Erasmus MC heeft in principe vier weken de tijd om te reageren op het Woo-verzoek. Soms is dat niet genoeg om de informatie bij elkaar te zoeken of een besluit te nemen. Het Erasmus MC mag er dan twee weken langer over doen, daarover ontvangt u in dat geval bericht.
Als u veel informatie heeft opgevraagd, is ook die twee weken extra soms niet genoeg. In dat geval neemt het Erasmus MC contact met u op om nadere afspraken te maken over het verzoek en de tijd die nodig is om het verzoek zorgvuldig te behandelen.
Openbaarheid is het uitgangspunt. Het Erasmus MC kan uw verzoek of delen daarvan echter ook afwijzen wanneer één van de uitzonderingsgronden uit de Woo van toepassing is. Denk hierbij aan de situatie dat de gevraagde informatie betrekking heeft op:
- bedrijfs- en fabricagegegevens
- persoonsgegevens
- de economische of financiële belangen van het Erasmus MC
- de eerbiediging van de persoonlijke levenssfeer schaadt en/of concurrentiegevoelig is.
Daarnaast is medische informatie uitgesloten. Deze informatie kan niet via een Woo-verzoek worden opgevraagd.
Kan en mag het Erasmus MC ingaan op uw Woo-verzoek? Dan wordt uw (geanonimiseerde) verzoek, het besluit van de Raad van bestuur van het Erasmus MC en de relevante documenten openbaar gemaakt voor eenieder.
Contact
Heeft u vragen of wilt u meer informatie over het indienen van een Woo-verzoek? Mail dan naar: woo@erasmusmc.nl.
In het Erasmus MC worden dierproeven gedaan voor fundamenteel onderzoek, toegepast onderzoek en translationeel onderzoek. Dit betreft veelal onderzoek naar kanker, erfelijke aandoeningen, hersenen en gedrag, hartaandoeningen, regeneratieve geneeskunde en meer medisch gerelateerd onderzoek, maar ook onderzoek naar infectieziekten bij mens en dier. Ook trainen chirurgen hun vaardigheden voor complexe technieken met operaties op proefdieren, om deze beter voorbereid bij mensen toe te kunnen passen.
Rapportage 2021
Onderstaand vijfjarenoverzicht laat een abrupte afname in het aantal dierproeven zien na 2017. Dit heeft voornamelijk te maken met een verandering van de wettelijke definitie van een dierproef. Dit wordt toegelicht onder de onderstaande meerjarentabel.
|
2017 |
2018 |
2019 |
2020 |
2021 |
Muizen |
18692 |
11680 |
12232 |
10799 |
10549 |
Ratten |
1342 |
469 |
539 |
410 |
453 |
Cavia's |
|
15 |
19 |
5 |
|
Syrische goudhamsters |
36 |
105 |
54 |
226 |
177 |
Andere knaagdieren |
93 |
159 |
23 |
109 |
132 |
Konijnen |
17 |
|
|
|
|
Fretten |
94 |
121 |
179 |
183 |
87 |
Java-apen |
|
|
|
8 |
|
Varkens |
123 |
68 |
153 |
86 |
97 |
Huishoenders |
|
|
55 |
|
20 |
Andere vogels |
4967 |
155 |
162 |
731 |
29 |
Zebravissen |
8 |
151 |
364 |
264 |
1362 |
Totaal per jaar |
25372 |
12864 |
13786 |
12821 |
12906 |
De afname komt grotendeels voort uit veranderde rapportageregels. Na 2017 werd een aantal handelingen bij de fok van kleine knaagdieren buiten de definitie van een dierproef gebracht. Ook is daarna overgegaan tot het rapporteren van dierproeven volgens Europese richtlijnen. Dieren die gedood worden voor het verkrijgen van hun lichaamsmateriaal blijven daarbij ook buiten deze statistiek.
Dierproeven in 2021: welke diersoorten en voor welke doeleinden?
Diersoort
|
Aantal |
Fundamenteel wetenschappelijk onderzoek
|
Toegepast of translationeel onderzoek |
Onderwijs/training
|
|
|
|
ten behoeve van de mens |
dierenziekten, dierenwelzijn |
|
Muizen |
10549 |
7243 |
2971 |
|
335 |
Ratten |
453 |
9 |
249 |
|
195 |
Cavia's |
|
|
|
|
|
Syrische goudhamsters |
177 |
|
177 |
|
|
Andere knaagdieren |
132 |
132 |
|
|
|
Konijnen |
|
|
|
|
|
Fretten |
87 |
|
87 |
|
|
Andere roofdieren |
|
|
|
|
|
Java-apen |
|
|
|
|
|
Varkens |
97 |
|
62 |
|
35 |
Huishoenders |
20 |
|
|
20 |
|
Andere vogels |
29 |
|
29 |
|
|
Zebravissen |
1362 |
1362 |
|
|
|
Totaal in 2021 |
12906 |
|
|
|
|
Het onderzoek aan ‘andere vogels’ betreft hoofdzakelijk wilde vogels, zoals trekvogels. Die worden af en toe gevangen om ze te ringen of ringen af te lezen, om zo informatie te verzamelen over bijvoorbeeld de vogeltrek, de levensduur en de samenstelling van groepen vogels. Dit wordt niet als dierproef gedefinieerd. Pas als van deze vogels ook monsters worden genomen (swab en/of bloedafname), bijvoorbeeld om te testen welke virussen zij bij zich dragen, telt dat als een dierproef die in deze statistiek komt. De definitie is inmiddels verder beperkt tot bloedafname hetgeen het aantal dierproeven verder reduceert (van enkele duizenden naar enkele honderden). Alle dieren worden direct daarna weer losgelaten. Inmiddels hebben de instellingen die de gezondheidsstatus van wilde vogels bestuderen hun samenwerking geïntensiveerd. Het Erasmus MC nam in 2021 wel deel aan dat onderzoek maar rapporteert er geen aantallen over, omdat die worden gerapporteerd door de samenwerkende vergunninghouders in de landelijke cijfers.
Zebravissen worden gehouden en gekweekt voor biomedisch onderzoek dat veelal plaatsvindt bij de embryo’s of vissenlarfjes. Pas als de larven zich zelfstandig voeden komen ze in de dierproeventelling. Daardoor fluctueren die cijfers soms sterk.

Verwachte toename
Muizen en zebravissen worden in eigen beheer gefokt vanwege de vele genetisch gemodificeerde modellen voor menselijke aandoeningen. Nederland is momenteel aan de slag om de Europese regels en aanbevelingen – die sinds 2014 van kracht zijn - alsnog te implementeren. Dat betekent dat er meer dieren en (be-)handelingen onder de definitie van een dierproef gaan vallen. 2023 het overgangsjaar om vergunningen en registratiesystemen aan te passen. In 2024 is dat uitgerold en over dat jaar wordt in 2025 gerapporteerd. Het Erasmus MC en de andere instellingen die dergelijke dieren fokken en gebruiken voor biomedisch onderzoek, zullen daarmee een forse toename van de cijfers gaan laten zien.
De grote maatschappelijke impact van infectieziekten is ook te zien in de dierproevenaantallen. Na de corona-pandemie is een periode van het nieuwe normaal ingegaan: mensen zijn wat voorzichtiger geworden en iedereen die dat wilde is gevaccineerd.
Vogelgriep
Vogelgriep, afkomstig van wilde vogels en ook verspreid tussen pluimveehouderijen, is niet meer weggeweest, ondanks de ruimingen van bedrijven die besmet bleken. Daarmee ontstaat een noodzaak om goede vaccins voor vogels te ontwikkelen. Nederlandse instellingen en bedrijven die over de benodigde expertise en voorzieningen beschikken, inclusief het Erasmus MC, spelen daarbij een belangrijke rol. Het gaat dan om de ontwikkeling van vaccins die èn goed beschermen èn goed te onderscheiden zijn van besmettingen.
Als een nieuw vaccin ontwikkeld is en in dierproeven voldoende werkzaam en veilig blijkt te zijn, moet het ook nog in de praktijk worden getest (vergelijkbaar met klinische studies bij de mens). Voor klinisch geneesmiddelenonderzoek bij mensen is vanwege de Wet mensgebonden onderzoek (Wmo) toestemming van een medisch-ethische commissie vereist, maar voor diergeneesmiddelen worden die zogenaamde ‘veldstudies’ bij dieren in de praktijk niet als dierproeven aangemerkt.

Bron foto: Marcel van den Bergh.
Bouwen aan een gezonde toekomst
De mens is van oudsher nieuwgierig. Altijd bezig met proberen te begrijpen, verklaren en beïnvloeden van wat er om hem heen gebeurt. Zoals Erasmus, onze naamgever, het in zijn Lof der Zotheid (1509) formuleerde “.. maar alleen de mens probeerde steeds de hem toegemeten grenzen te overschrijden”.
Tot de 15e eeuw kwam de verklaring voornamelijk van religieuze leiders en de Bijbel. Vanaf de 15e eeuw kreeg langzamerhand het zelf waarnemen en ondervinden de overhand. Het was de start van de bloeitijd van universiteiten. Deze drang om te kunnen waarnemen, begrijpen en daarop te kunnen handelen, zorgde in de afgelopen 500 jaar voor het verwetenschappelijken van onze kennis. Deze kennis wordt tot de dag van vandaag ingezet ter bevordering van de kwaliteit van leven van mensen.
Die drang om verder te kijken, de mouwen op te stropen en nieuwe en onbekende wegen in te slaan, zien we terug in onze stad Rotterdam. De stad van vrijdenkers en nieuwlichters. De stad met een open en nieuwsgierige houding, wars van conventies en vastgeroeste tradities. Een stad waar Erasmus, als hij in deze tijd was geboren, zich thuis had gevoeld.
Binnen het Erasmus MC herkennen we deze houding van vooruit willen en pionieren. Het is niet voor niets dat Rotterdam en innovatieve, en op wetenschap gebaseerde geneeskunde al heel lang met elkaar verbonden zijn. En nog steeds is het Erasmus MC zichtbaar onderdeel van de vooruitgang in geneeskunde en gezondheid.
We zien in de komende jaren een enorme verandering in het denken en handelen in de geneeskunde. Een verschuiving naar steeds eerder ingrijpen, naar maatwerk interventies op moleculaire en zelfs nanoschaal. Voorspellende geneeskunde die zich steeds meer richt op vroegtijdige preventie. Bovenal zien we een geneeskunde die niet meer, zoals de vijf eeuwen achter ons, is voorbehouden aan artsen, verloskundigen, paramedici en farmacologen, maar ook aan ingenieurs, wiskundigen, dataspecialisten en ethici. Wij geloven dat de toekomst van geneeskunde en gezondheidszorg liggen op het grensvlak van natuurwetenschappelijke, biomedische disciplines en humanities. En ook hier durven wij nieuwe en onbekende wegen in te slaan. De intensivering van de samenwerking tussen Erasmus MC, TU Delft en Erasmus Universiteit stelt ons in staat maatschappelijke impact te hebben in het verbeteren van de kwaliteit van leven van mensen, in Rotterdam, Nederland en ver daarbuiten.
Chronologie
1466: Humanist, filosoof, schrijver en theoloog Desiderius Erasmus wordt in Rotterdam geboren, in een steeg tussen de Hoogstraat en de Laurenskerk.
1566: Rotterdam krijgt haar eerste ziekenhuisvoorziening. Het Dominicanerklooster aan de Hoogstraat wordt bestemd tot stedelijk gasthuis. Dit gasthuis verschaft aan bijna 200 patiënten onderdak.
1636: Oprichting Illustere school Rotterdam: openbare lessen over verschillende wetenschappen, waaronder de anatomie chirurgie.
1769: Oprichting van het Bataafsch Genootschap der proefondervindelijke Wijsbegeerte. Dit genootschap speelde een hoofdrol in de medische en wetenschapsgeschiedenis, lokaal, nationaal en internationaal, ook op het gebied van de genees- en heelkunde.
1840: Stadsbouwmeester Willem Nicolaas Rose krijgt de opdracht het eerste Rotterdamse ziekenhuis te bouwen. Elf jaar later, in 1851, is het Coolsingelziekenhuis af, met de Rotterdamse arts dr. Jan Bastiaan Molewater als directeur.

1852: Begin van het klinisch onderwijs in het Coolsingelziekenhuis door Jan Bastiaan Molewater met de oratie: ‘Over het verband tusschen hospitalen en onderwijs in de geneeskunde”.
1853: Eerste wetenschappelijke publicatie vanuit het Coolsingelziekenhuis van Frederick J.L. Schmidt: ‘Verslag van het hart en de groote vaten’.
1863: Zeven Rotterdamse burgers met aanzien, onder leiding van dr. De Monchy, besluiten dat er in Rotterdam een kinderziekenhuis moet komen. Het komt aan de Hoogstraat, boven een meubelwinkel, en heeft in eerste instantie 8 bedden. Een primeur voor Nederland.
1869: Koningin Sophia schenkt het kinderziekenhuis ƒ100 en een naaimachine. Als tegengeschenk wordt haar naam aan het ziekenhuis verbonden. Het Sophia Kinderziekenhuis heeft al snel behoefte aan een groter pand, en verhuist in 1876 naar een nieuw pand aan de Westersingel.
1914: Het Rotterdams Radiotherapeutisch Instituut wordt opgericht. De Goudse radioloog Daniel den Hoed wordt in 1940 directeur. Hij bouwt het uit tot de beroemde kliniek die later zijn naam zal dragen.

1940: Het Coolsingelziekenhuis wordt tijdens het mei-bombardement geraakt door vier bommen, vliegt vrijwel meteen in brand en wordt voor het grootste deel verwoest. Een aantal paviljoens overleven de oorlog en blijven tot december 1960 in gebruik. De poort die nu op de Coolsingel staat, is een van de poorten van dat Coolsingelziekenhuis.
1950: De voorloper van de medische faculteit, de Stichting Klinisch Hoger Onderwijs, wordt opgericht. De stichting leidt doctorandi van de medische faculteiten ergens anders in het land op tot arts.
1961: Het Dijkzigt-ziekenhuis op het Land van Hoboken wordt vanaf 18 september gebruikt. Het ziekenhuis is vernoemd naar de monumentale villa van de familie van Hoboken, het huidige Natuurhistorisch Museum.

1966: De Faculteit der Geneeskunde en Gezondheidswetenschappen is op 7 oktober ontstaan. Oprichter van de Medische Faculteit Rotterdam is prof. Andries Querido. In dit jaar start ook de bouw van de faculteit, pal naast het Dijkzigt ziekenhuis.

1971: Het Dijkzigt-ziekenhuis en Sophia Kinderziekenhuis worden samen het Academisch Ziekenhuis Rotterdam (AZR).
1973: De Erasmus Universiteit Rotterdam (EUR) wordt op 1 februari opgericht. De medische faculteit wordt onderdeel van de EUR en verzorgt de opleidingen tot arts en wetenschappelijk onderzoeker, postacademische opleidingen, en levert bijdragen aan specialistenopleidingen.
1982: De EUR start een doctoraalopleiding voor beleids- en managementvraagstukken in de gezondheidszorg, vanuit de Faculteit der Geneeskunde en Gezondheidswetenschappen. De opleiding krijgt later de naam: Beleid & Management Gezondheidszorg (BMG). Inmiddels heet de opleiding Erasmus School for Health Policy and Management (ESHPM).
1982: Nature publiceert de ontdekking van het kankerverwekkende fusiegen (Philadelphia chromosoom) door de Rotterdamse research groep onder leiding van professor Dick Bootsma.
1983: De eerste IVF baby van Nederland wordt in het AZR geboren, onder leiding van fysioloog prof. Gerard Zeilmaker en gynaecologen dr. Bert Alberda en dr. Imprinetta van Gent.

1984: Onder leiding van de chirurgen Egbert Bos en Hans Huysmans wordt in het AZR de eerste harttransplantatie in Nederland uitgevoerd.
1990: Het Erasmus Rotterdam Gezondheid Onderzoek, beter bekend als ERGO, gaat in de Rotterdamse wijk Ommoord van start. Veel bewoners uit deze wijk van 45 jaar en ouder doen mee. Dat de studie succesvol is blijkt uit het feit dat ERGO nog steeds loopt.
1993: Het Sophia Kinderziekenhuis verhuist van de Gordelweg naar Hoboken. Het Dijkzigt-ziekenhuis en de medische faculteit zijn daar al gevestigd. Een loopbrug verbindt beide ziekenhuizen en de medische faculteit met elkaar. Op 9 maart 1994 is de officiële opening.
1995: De Daniel den Hoed Kliniek en het AZR fuseren.
1998: De decaan van de medische faculteit en de besturen van de Erasmus Universiteit Rotterdam en het AZR spreken op 7 oktober over de vorming van het Erasmus Universitair Medisch Centrum Rotterdam.
1999: Daniel den Hoed wordt na enquête onder lezers van het Rotterdams Dagblad uitgeroepen tot ‘Rotterdammer van de twintigste eeuw’.
2000: Start van het grootschalige onderzoek Generation R onder pasgeboren kinderen in Rotterdam. Een nationaal en internationaal succesvolle cohortstudie die nog steeds loopt en inmiddels ook een opvolging kent, Generation R Next.
2002: Het Erasmus MC is een feit.
2006: Ter gelegenheid van het 40 jarig bestaan van de medische faculteit geeft het Erasmus MC een cadeau aan de stad Rotterdam. Het cadeau krijgt de vorm van een publiekslezing over medische wetenschap en mensen en wordt gehouden in De Doelen. Dit jaarlijkse evenement bestaat nog steeds onder de naam Lof der geneeskunst.
2009: Het grote nieuwbouwproject van het Erasmus MC wordt gestart na jaren van tekenen en overleggen. Op dezelfde locatie zal een state of the art toekomstbestendig ziekenhuis worden gebouwd.
2012: Het nieuwe Onderwijscentrum wordt geopend en krijgt in de jaren erna meerdere architectuurprijzen en nominaties.

2016: Het 10e lustrum van de medische faculteit krijgt het motto ‘Bridging ambitions –Building excellence’ mee. De viering van dit lustrum wordt gecompleteerd met een gedenkboek: Erasmus MC 50 jaar academische gezondheidszorg in Rotterdam, geschreven door dr. Timo Bolt en professor Mart van Lieburg.
2018: Koning Willem-Alexander heeft het nieuwe Erasmus MC op 6 september officieel geopend.

Meer geschiedenis over het Erasmus MC?
Dwaal rond op de website https://www.geheugenvanerasmusmc.nl.