Erfelijke prostaatkanker

Bij een erfelijke aanleg voor (onder andere) prostaatkanker is sprake van een aangeboren verhoogd risico om prostaatkanker te krijgen. Dit wordt veroorzaakt door een aangeboren verandering (variant) in een belangrijke erfelijke eigenschap (gen). Deze ziekteveroorzakende verandering wordt meestal (maar niet altijd) van één van de ouders geërfd.

Behalve een verhoogd risico op prostaatkanker, kan ook sprake zijn van een risico op andere tumoren. De verschijnselen die iemand met een aanleg voor prostaatkanker kan ontwikkelen, hangen af van welke aanleg aanwezig is.

Hoe vaak komt het voor?

Prostaatkanker kan soms erfelijk zijn. Aanwijzingen hiervoor zijn:

• prostaatkanker op ongebruikelijk jonge leeftijd (voor het 60e jaar).
• agressieve vorm van prostaatkanker (Gleasonscore meer dan 7).
• meerdere familieleden met prostaatkanker.
• combinatie van prostaatkanker en andere tumoren in de familie zoals borstkanker of eierstokkanker.

Nadere informatie

Op de volgende sites vindt u nadere informatie over erfelijke prostaatkanker:

www.erfelijkheid.nl

www.kanker.nl

www.borstkanker.nl

De nu bekende erfelijke factoren voor prostaatkanker zijn het BRCA2-, en in mindere mate het BRCA1-gen, PALB2-, ATM-, CHEK2- en HOXB13-gen.

Borst-/eierstokkanker syndroom (BRCA1- en BRCA2-gen)

Vrouwelijke draagsters van een ziekteveroorzakende verandering (pathogene variant of mutatie) in het BRCA1- of BRCA2-gen hebben een verhoogd risico op borst- en eierstokkanker. Met name voor mannen die drager zijn van een BRCA2-aanleg geldt een wat verhoogd risico op prostaatkanker.

Overige genen

Een ziekteveroorzakende verandering (pathogene variant of mutatie) in het PALB2-, ATM- of CHEK2-gen kan bij vrouwelijke draagsters een verhoogd risico op borstkanker geven; mannen die drager zijn, hebben mogelijk een licht verhoogd risico op prostaatkanker.

Een ziekteveroorzakende afwijking in het HOXB13 is ook een risico factor voor prostaatkanker.

Een erfelijke aanleg voor prostaatkanker wordt veroorzaakt door een ziekteveroorzakende verandering (pathogene variant of mutatie) in een erfelijke eigenschap (gen). Een dergelijke aanleg erft meestal van generatie op generatie over met een risico van 50% dat kinderen de aanleg erven (autosomaal dominante overerving).

Als een aanleg in een familie bekend is, is het mogelijk familieleden op deze aanleg te onderzoeken. Mannen die drager zijn van de aanleg, kunnen soms in aanmerking komen voor periodieke controle van de prostaat. Omdat genetisch onderzoek bij gezonde familieleden ook consequenties voor bijvoorbeeld kinderwens of het afsluiten van een arbeidsongeschiktheids- of levensverzekering kan hebben, vindt hierbij een informatief gesprek op het spreekuur ‘Erfelijkheid en kanker’ plaats.

DNA onderzoek

Onderzoek naar een erfelijke aanleg voor prostaatkanker wordt bij voorkeur verricht bij een persoon die zelf prostaatkanker (gehad) heeft. Dit gebeurt in principe in bloed maar soms in bij een operatie opgeslagen weefsel.

Hoe lang duurt genetisch onderzoek?

Onderzoek naar een erfelijke aanleg voor prostaatkanker duurt enkele maanden, maar zo nodig kan spoeddiagnostiek geboden worden (uitslagtermijn 2-3 weken: BRCA1/2-gen).

Erfelijke prostaatkanker, wat nu?

Het wel of niet hebben van een erfelijke aanleg voor prostaatkanker kan van belang zijn voor de behandeling. Of dit zo is, kan met de behandelend arts overlegd worden.

Erfelijke prostaatkanker in de familie

Familieleden komen in aanmerking voor DNA-onderzoek. Afhankelijk van de in de familie aangetoonde erfeljike aanleg zijn de risico’s op een bepaalde vorm van kanker en andere gezondheidsrisico’s en adviezen verschillend.

Afhankelijk van uw situatie kunt u op de polikliniek Klinische Genetica te maken krijgen met de volgende zorgverleners:

• Klinisch geneticus.
• Verpleegkundig specialist.
• Genetisch consulent.
• Arts-assistent.
• Psycholoog.

Zo nodig wordt u verwezen naar andere zorgverleners.