Darmspoelen bij kinderen: ouderinstructie

Darmspoelen helpt de ontlasting die vastzit in de darm eruit te spoelen. Door het inbrengen van spoelvloeistof in de darmen, wordt de ontlasting zachter en naar buiten gedrukt.

Bij darmspoelen wordt in het laatste deel van de dikke darm, de endeldarm of rectum, de spoelvloeistof ingebracht via de anus (poepgat). U spoelt de spoelvloeistof voorzichtig in de endeldarm van uw kind, met behulp van een plastic spuit en een soepele siliconen slang (dit noemen we een rectumcanule). De spoelvloeistof komt na korte tijd samen met de ontlasting weer naar buiten. Het darmspoelen duurt ongeveer 30 minuten.

Spoelbeleid

U spreekt met de arts of chirurg het spoelbeleid af. Vaak wordt het darmspoelen 1 of 2 keer per dag uitgevoerd. Bij kinderen onder de 1 jaar gebruiken we een zoutwater oplossing (NaCl 0,9%). Bij kinderen ouder dan 1 jaar gebruiken we lauw warm water om de darmen schoon te spoelen.

• celstof matje, waterdichte onderlegger
• eventueel een schoon schort en handschoenen
• glijmiddel (olijfolie, zonnebloemolie, zoete olie of arachideolie)
• rectumcanule bij kinderen onder 1 jaar CH18(30cm) en ouder dan 1 jaar rectumcanule CH20-24(40cm), volgens afspraak arts of verpleegkundig consulent WIS
• 60ml spuit met katheter-tip
• maatbeker met voorgeschreven hoeveelheid vloeistof op lichaamstemperatuur
• bakje om water en ontlasting in op te vangen
• washandje, handdoek en een schone luier als dat nodig is
• afvalzak

• Was uw handen met water en zeep en droog deze goed af of gebruik handalcohol.
• Leg alle spullen die u nodig heeft klaar.
• Zorg dat u niet gestoord kan worden, neem de tijd ervoor.
• Als het mogelijk is probeer het met zijn tweeen te doen, zodat één ouder het kind kan afleiden. Gebruik hiervoor bijvoorbeeld een speentje, knuffel, muziekdoosje, filmpje etc.
• Doe het spoelen om de beurt, zodat het kind niet het spoelen betrekt tot één ouder.
• Wanneer het kind al ouder is spoel dan, als het kan, niet in de ruimte waar het kind speelt of gaat slapen.
• Vertel als uw kind wat ouder is, zo goed mogelijk wat er gaat gebeuren.
• Maak de rectumcanule zacht door deze minimaal 5 minuten in een bakje warm water te leggen, of onder de hete kraan te houden.

• Trek eventueel handschoenen en/of een schort aan.
• Leg uw kind op de rug met opgetrokken beentjes, of (bij grotere kinderen) op de linkerzij met opgetrokken benen.
• Leg een celstof matje of handdoek onder de billen van uw kind.
• Smeer de canule in met de olie, om deze glad te maken.
• Breng de lege canule enkele centimeters de endeldarm in, vaak gaat het kind al persen en raakt het de eerste ontlasting en lucht al kwijt.
• Vul de spuit en canule met vloeistof.
• Breng de canule rustig dieper in, wacht even indien er een weerstand te voelen is, probeer al draaiend en rustig spuitend wat hogerop in de darm te komen.
• Haal na het inspuiten van de spoelvloeistof de blaasspuit van de spoelkatheter.
• Beweeg de spoelkatheter rustig heen en weer , de spoelvloeistof loopt hierdoor er weer uit samen met de ontlasting.
• Vul de spuit opnieuw met verse vloeistof.
• Herhaal het inspuiten van de spoelvloeistof in de spoelkatheter totdat er heldere spoelvloeistof uitloopt, de darmen zijn dan schoon.
• Bekijk goed hoe de ontlasting eruit ziet, hoeveel het is, en of er lucht meekomt.
• Controleer aan het eind van de uitvoering met een lege canule of er nog ontlasting of vloeistof uit de darmen loopt.

• Maak de billen schoon en doe zo nodig een luier om.
• Als uw kind na het darmspoelen aandrang voelt of nog wil proberen of er meer spoelvloeistof en/of ontlasting komt mag uw kind altijd op het toilet gaan zitten.
• Vraag zo mogelijk aan uw kind hoe hij of zij het vond gaan. Zo geeft u uw kind de gelegenheid om zijn ervaring met u te delen en kunt u eventueel uw handeling een volgende keer aanpassen.
• Ruim al het materiaal op.
• Was de handen met water en zeep en droog deze goed af, of gebruik handenalcohol.

Soort spoelvloeistof: U gebruikt lauwwarm zout water (NaCl 0,9%) onder de leeftijd van 1 jaar en lauwwarm kraanwater boven de leeftijd 1 jaar. Zout water kunt u zelf maken door op een keukenweegschaaltje 9 gram keukenzout af te wegen en dit op te lossen in 1 liter lauwwarm water.

Hoeveelheid spoelvloeistof: Dit overlegt u met de verpleegkundig consulent WIS of de arts van uw kind. Over het algemeen wordt uitgegaan van 20 ml spoelvloeistof/kg lichaamsgewicht, tot maximaal 1500 ml.

Dikte spoelkatheter: Kinderen tot 1 jaar CH 18, kinderen vanaf 1 jaar CH 20-24, volgens afspraak met de arts of verpleegkundig consulent WIS.

Glijmiddel: Gebruik als glijmiddel geen vaseline, dit smeert de gaten in de katheter dicht. Gebruik olie: olijfolie of zonnebloemolie.

Andere belangrijke punten:

Kinderen kunnen na het spoelen met heel veel kracht de ontlasting onverwacht lozen tot op grote afstand. Bescherm kleding en omgeving goed bij kinderen op de commode. Als de ontlasting langer in de darm zit, kan het sterk ruiken.

Het is belangrijk dat de spoelvloeistof weer wordt uitgepoept. Als er veel vloeistof achter blijft in de darmen kan uw kind ziek worden. De ontlasting kan zich ophouden in de darmen. Let bij het spoelen op of de buik boller wordt, uw kind kan dan lucht in de darmen hebben.

Observeer het ontlastingsverlies tussen twee spoelbeurten door. Plotseling verlies van ontlasting kan betekenen dat de darmen bij het spoelen niet helemaal leeg waren. Het is belangrijk dat u uw kind in de gaten houdt. Let hierbij op:

• misselijkheid en braken
• moeten persen
• hoe uw kind zich voelt door het darmspoelen

Er kan licht bloedverlies optreden door irritatie van het darmslijmvlies.
U kunt de dingen die u ziet bespreken met de verpleegkundig consulent WIS.

Hoe vaak voer ik de handeling uit?

Uw arts of verpleegkundig consulent WIS vertelt u hoe vaak u de darm moet spoelen.

Op welk moment van de dag moet ik de handeling uitvoeren?

Elke dag op hetzelfde moment/ dagdeel.

Welke problemen kunnen optreden, waaraan kan ik dit zien en wat moet ik dan doen?

De rectumcanule kan niet ver genoeg of niet goed in de anus worden geschoven. Dit kan komen door een harde klont ontlasting. Trek de canule dan een paar centimeter terug, probeer daarna de canule weer verder in te brengen terwijl u tegelijkertijd spoelvloeistof inspuit. Een andere mogelijkheid is de canule helemaal terug te trekken, daarna de canule door te spoelen met wat spoelvloeistof en vervolgens opnieuw de canule proberen in te brengen. Draaien van de canule is niet zinvol. Als het zo niet lukt de canule ver genoeg in de anus te schuiven belt u de arts van uw kind of de verpleegkundig consulent WIS.

Het lukt niet om spoelvloeistof in de spuiten. Dit kan komen door een knik in de spoelkatheter. Trek de canule iets terug totdat het weer lukt om water in te spuiten. Als er vaak een knik in de canule komt kan het zijn dat uw kind een dikkere canule nodig heeft. Bespreek dit dan met de verpleegkundig consulent WIS.

De ingespoten spoelvloeistof loopt niet terug via de canule. Let erop dat de ingebrachte vloeistof ook weer uit de anus loopt. De gaatjes in de canule kunnen verstopt zitten met ontlasting. U kunt een nieuwe canule pakken óf haal de canule uit de anus en spuit deze door met water, totdat alle gaatjes weer open zijn. Als de gaatjes van de canule niet verstopt zijn, kan het ook zo zijn dat uw kind te weinig gedronken heeft. De darmen ‘hebben dorst’. Spoel dan nogmaals met de helft van de afgesproken hoeveelheid water en neem contact op met de verpleegkundig consulent WIS.

Er loopt geen ontlasting terug. Harde ontlasting en/of ontlasting die hoog/verder in de dikke darm zit kan hier de oorzaak van zijn. Soms komt de ontlasting dan later. Het kan ook dat de canule verstopt zit met ontlasting. Haal dan de canule uit de anus en spuit deze door met water, totdat alle gaatjes weer open zijn.

Uw kind verliest tussentijds ontlasting of bruin water. Het is normaal dat soms ook nog enige tijd na het spoelen spoelvloeistof of wat ontlasting uit de anus loopt. Soms is het mogelijk dat u met te weinig of juist te veel spoelt. Neem dan contact op met de verpleegkundig consulent WIS.

Bij problemen of vragen kunt u contact opnemen met de verpleegkundig consulent WIS of uw behandelend arts.

Verpleegkundig consulent WIS (wond-, incontinentie- en stomazorg)
Telefoon: 010-7036117
Mail: wiskids@erasmusmc.nl