Prostaatkanker is de op een na meest voorkomende vorm van kanker bij mannen wereldwijd en de 5e belangrijkste oorzaak van aan kanker- gerelateerde sterfte bij mannen. De uitzaaiing van tumorcellen naar organen zoals lever of bot (metastase) is een cruciale factor voor de overlevingskans. Tumorcellen die zich vanuit de prostaat verspreiden en zich elders in andere organen nestelen, passen zich aan hun nieuwe omgeving aan en kunnen nieuwe eigenschappen ontwikkelen waardoor ze moeilijker te behandelen zijn.
Om de juiste therapie-opties te vinden, gebruiken wetenschappers modelsystemen, zoals diermodellen of eenvoudige 2D-celassays. Echter deze modellen weerspiegelen mogelijk niet de kenmerken van de uitgezaaide tumor in zijn nieuwe omgeving. Er zijn daarom dringend nieuwe modelsystemen nodig die het verspreidingsproces van menselijke prostaatkankercellen nabootsen en het mogelijk maken om nieuwe geneesmiddelen te testen op uitzaaiingen van tumoren in klinisch relevante organen.
Een nieuw project "BIOMEP: het bouwen van een meetsysteem naar invasief gedrag van circulerende tumorcellen naar (gezond) lever en botweefsel" werd toegekend aan PI Dr. Ir. Wytske van Weerden van de afdeling Urologie, om een op menselijk weefsel gebaseerd meetinstrument te maken om betrouwbaar medicijnonderzoek mogelijk te maken. In samenwerking met het Erasmus MC en InSphero AG (Zwitserland) zal een apparaat worden gebouwd dat de bloedstroom naar "mini lever" en "mini bot" weefsels nabootst.
Prostaattumorcellen die in het bloed voorkomen worden in het systeem gebracht en hun weg naar bot en lever wordt gevolgd en geanalyseerd. Zo'n apparaat zou kunnen worden gebruikt voor gepersonaliseerde geneeskunde om het risico op uitzaaiingen bij een patiënt te kunnen voorspellen en om nieuwe medicijnen of medicijncombinaties te testen. Omdat naast prostaatkankercellen ook andere type kankers, zoals borst- en (spier-invasieve)blaaskanker zich kunnen verspreiden naar lever en bot, wordt het testsysteem uiteindelijk ook op deze kankertypes getest.
Het projectteam bestaat uit PI (hoofdonderzoeker) dr. Wytske van Weerden, drs. Wilma Teubel, Dr. Franziska Linke (allen Afdeling Urologie) en Dr. Martin E. v Royen (Afdeling Pathologie) van het Erasmus MC, en Dr. Olivier Frey (InSphero, Zwitserland). De groep is toegewijd om een nieuw onderzoekssysteem te ontwikkelen dat het testen van geneesmiddelen voor prostaatkankerpatiënten met uitgezaaide zieket zal verbeteren. Het project ging van start in februari 2021 en ontving financiering voor drie jaar (€ 913.347,-).
