Naar topnavigatiemenu Naar hoofdnavigatiemenu Naar hoofdinhoud
Patiëntenfolder

Injecties met botulinetoxine

Behandeling bij dystonie, hemifacialisspasme of synkinesie

U krijgt injecties met botulinetoxine. Dit is een behandeling bij dystonie, hemifacialisspasme of synkinesie. De behandeling zorgt dat u minder ongewilde bewegingen maakt. Hier leest u over deze behandeling.

Download PDF

Over de aandoeningen

Wat is dystonie?

Bij dystonie heeft u last van onwillekeurige bewegingen. U maakt vanzelf bewegingen, zonder dat u dit wil. Bepaalde spieren trekken automatisch samen. De oorzaak van deze ziekte is nog niet goed bekend. Soms komt de ziekte door:
  • schade in de hersenen
  • erfelijke aanleg

Soorten dystonie

Er zijn verschillende soorten dystonie. Voorbeelden:
  • Torticollis spasmodica of cervicale dystonie. Hierbij trekken de spieren in de hals en nek samen. Daardoor maakt iemand bewegingen met het hoofd.
  • Blefarospasme. Hierbij trekken de spieren rond de ogen samen. Daardoor gaat iemand knipperen met de ogen.
  • Spasmodische dysfonie. Hierbij trekken de stembanden samen. Daardoor klinkt de stem anders.
  • Oromandibulaire dystonie. Hierbij trekken de spieren in de mond, kaak en tong samen.
  • Schrijverskramp. Hierbij trekken de spieren in de hand of arm samen bij bepaalde bewegingen.

Wat is hemifacialisspasme?

Bij deze ziekte heeft u last van spasmes aan één kant van uw gezicht. Aan die kant trekken de spieren steeds samen. De oorzaak hiervan is irritatie van de aangezichtszenuw. Dit is een zenuw in het gezicht. Deze zenuw stuurt spieren in het gezicht aan. Dit kan komen door verkeerd herstel van een verlamming in het gezicht.

Wat is synkinesie?

Bij synkinesie heeft u last van ongewilde bewegingen in uw gezicht. Deze bewegingen gebeuren niet automatisch, maar als u een andere beweging maakt. Voorbeeld: u beweegt uw mond, en tegelijkertijd knijpt uw oog dicht.

De oorzaak is vaak een eerdere verlamming in het gezicht. Synkinesie ontstaat door verkeerd herstel van deze verlamming.


Over de behandeling

Wat is botulinetoxine?

Botulinetoxine is een natuurlijk gif. Het komt voor in de natuur. De stof wordt gemaakt door een bacterie. Er zijn verschillende soorten van deze stof. Bij deze behandeling gaat het om botulinetoxine type A.

In een hele kleine hoeveelheid kunnen we deze stof als medicijn gebruiken.

Verschillende fabrikanten produceren het medicijn. Er zijn 3 merken van het medicijn beschikbaar: Botox, Dysport en Xeomin. In elk merk zit de stof botulinetoxine. Ze werken hetzelfde. U krijgt het medicijn Botox.

Is de behandeling veilig?

Ja, de behandeling is veilig. De stof botulinetoxine is alleen giftig bij een grote hoeveelheid. U krijgt injecties met een hele kleine hoeveelheid van de stof. Dit is veilig.

Hoe werkt het medicijn?

Spieren zorgen dat u bewegingen maakt. Als een spier samentrekt, maakt u een beweging. Zenuwen zorgen dat spieren samentrekken. Een spier trekt alleen samen bij een signaal van de zenuwen.

Het medicijn zorgt dat de zenuwen dit signaal minder goed kunnen doorgeven. Daardoor trekt uw spier minder hard samen. Dit kan zorgen voor:
  • minder heftige ongewilde bewegingen
  • minder ongewilde bewegingen
afbeeldinh
Afbeelding 1. De zenuwen sturen een spier aan met signalen. Door het medicijn kan de zenuw minder goed signalen naar de spier sturen.
Afbeelding(en) gemaakt met BioRender.com


Wat gaan we doen?

U krijgt injecties met het medicijn. We spuiten het medicijn in de juiste spieren. Meestal moeten we op meerdere plekken injecties geven.

Soms is een combinatie van injecties, fysiotherapie en/of pillen nodig. U krijgt dan meestal baclofen, trihexyfenidyl of clonazepam.

Wat is het doel?

Het doel van de behandeling is zorgen dat uw spieren zich minder vanzelf samentrekken. Daardoor maakt u minder ongewilde bewegingen.

Uw klachten worden minder na een paar dagen tot 2 weken. Vaak verdwijnen uw klachten niet helemaal.

Hoe lang werkt de behandeling?

Het medicijn werkt een paar maanden. Daarna verdwijnt het effect. De zenuwen vormen dan nieuwe uiteinden. Via deze uiteinden kunnen zenuwen weer signalen naar de spier sturen. De spier kan dan weer helemaal samentrekken.

Daarom moeten we de behandeling na een paar maanden herhalen. De meeste mensen komen elke 3 maanden voor een nieuwe behandeling.

Voor de behandeling

Voorbereiding

Voor deze behandeling is geen voorbereiding nodig.

Gebruikt u medicijnen? Deze kunt u gewoon blijven gebruiken.

Tijdens de behandeling

Verloop van de behandeling

U komt voor de behandeling naar de polikliniek Neurologie. De afspraak duurt ongeveer 10 tot 20 minuten.

We bepalen eerst nauwkeurig welke spieren uw klachten veroorzaken. Hiervoor kijken we naar u en uw bewegingen. Komt u voor een herhaling van de behandeling? Dan vragen we eerst hoe het effect van de vorige behandeling was. Zo besluiten we waar de injecties dit keer moeten.

Daarna spuiten we het medicijn in deze spieren.

Na de injecties kunt u meteen weer naar huis.

Bij cervicale dystonie

Heeft u cervicale dystonie? Dan gebruiken we electromyografie om de juiste plek voor de injecties te bepalen. Dit houdt in:
  1. We bepalen eerst vanaf de buitenkant welke spieren we waarschijnlijk moeten behandelen.
  2. In die spieren prikken we met een naald. De naald is verbonden aan een monitor. Via de naald luisteren we naar de activiteit van uw spieren.
  3. Op de plek met de meeste activiteit spuiten we het medicijn. Dit gaat via dezelfde naald.
  4. Dit doen we op meerdere plekken.

Na de behandeling

Hoe snel werkt de behandeling?

U merkt niet meteen effect van de behandeling. U merkt effect na een paar dagen tot 2 weken.

Wat zijn de bijwerkingen?

Over het algemeen hebben patiënten weinig bijwerkingen van deze behandeling. Als u wel last krijgt van bijwerkingen, zijn deze niet ernstig. Ze gaan vanzelf weer over.

Mogelijke bijwerkingen:
  • Pijn, een blauwe plek of irritatie op de plek van de injecties.
  • Het medicijn komt ook in een andere spier dan de bedoeling was. Dit kan zorgen dat uw klachten tijdelijk erger worden. Dit kan een paar dagen tot een paar weken duren.
Mogelijke bijwerkingen bij de behandeling van torticollis spasmodica:
  • problemen met slikken
  • een slappe nek
Mogelijke bijwerkingen bij de behandeling van blefarospasme en hemifacialisspasme:
  • het bovenste ooglid hangt omlaag
  • droge ogen
  • ogen minder goed kunnen sluiten
Bij langdurig gebruik

Een heel klein deel van de mensen ontwikkelt antistoffen tegen het medicijn. Het gaat om minder dan 5 van de 100 mensen. Dit is een reactie van het afweersysteem. Deze antistoffen zorgen dat het medicijn minder goed werkt. Dit gebeurt pas na langdurig gebruik van het medicijn.

Het risico hierop is groter als u er minder tijd tussen de behandelingen zit.

Soms werkt een ander merk van het medicijn nog wel.

Controle en nieuwe behandeling

U komt elke paar maanden terug voor controle en een nieuwe behandeling. Bij de meeste mensen is dit om de 3 maanden. Dit hangt af van hoelang de behandeling bij u werkt.

Na uw eerste behandeling heeft u na 4 weken een telefonische afspraak. Dan bespreken we hoe het met u gaat.

Contact

Wanneer contact opnemen?

Neem contact met ons op als u:
  • Problemen krijgt met slikken, waardoor u niet goed meer kunt eten en drinken.
  • Vragen heeft.

Hoe kunt u contact opnemen?

Polikliniek Neurologie:
  • (010) 704 01 30. Bereikbaar van maandag t/m vrijdag van 8.00 tot 16.30 uur.

Meer informatie

Informatie over dystonie