Over scoliose
Wat is scoliose
Scoliose is een verkromming van de rug. Je ruggengraat is dan krom en gedraaid. Het woord 'scoliose' komt van een Grieks woord dat 'kromming' betekent. Als je van achteren naar je ruggengraat kijkt, zie je dat deze een bocht maakt en ook een beetje draait. We spreken van een scoliose als de bocht groter is dan 10 graden. Je kunt één bocht hebben of twee bochten. De bochten kunnen naar links of naar rechts draaien.
Door deze draaiing kunnen je ribben aan de achterkant op je borst een bult vormen. Deze bult noemen we een gibbus.
- C-vormige kromming: 1 bocht
- S-vormige kromming: 2 bochten
- Lumbale scoliose: in de onderrug
- Thoracale scoliose: in de bovenrug
- Thoraco-lumbale scoliose: tussen de onderrug en bovenrug
- Gecombineerde scoliose: twee bochten in de onderrug en bovenrug
Door deze draaiing kunnen je ribben aan de achterkant op je borst een bult vormen. Deze bult noemen we een gibbus.
Verschillende vormen van scoliose
Niet-structurele scoliose
Als je niet-structurele scoliose hebt, is je rug zelf niet echt krom, maar lijkt dit zo omdat:- Je ene been korter is dan het andere, waardoor je scheef staat.
- Je een houding aanneemt waardoor je rug krom lijkt. Dit noemen we ook wel houdingsscoliose of functionele scoliose.
Structurele scoliose
- Idiopathische scoliose
- Congenitale scoliose
Sommige gevallen congenitale scoliosen worden niet opgemerkt. Maar soms zorgen ze voor grote problemen met hoe het lichaam eruitziet en werkt. Soms merk je niet veel van deze scoliose, maar het kan ook zorgen voor grote problemen met hoe het lichaam eruitziet en werkt. Ongeveer 20% van de mensen met deze vorm van scoliose heeft ook problemen met hun hart of nieren.
- Secundaire scoliose
Andere oorzaken van een scoliose kunnen aandoening van het bindweefsel zijn, zoals marfan of neurofibromatose.
- Degeneratieve scoliose
- Slijtage van een scoliose die al langer bestaat.
- Scoliose die begint als iemand ouder is (meestal boven de 45 jaar), bij mensen die eerder een normale ruggengraat hadden. Dit komt door veroudering en slijtage, zoals een wervel die verschuift of inzakking van een tussenwervelschijf. Dit gebeurt vaak onder in de rug. Dit kan voor pijn en moeite met bewegen zorgen, soms met zenuwpijn door vernauwing van het wervelkanaal.
Wat merk je van scoliose?
Het kan zijn dat de scoliose geen klachten geeft. Je kunt dan de scoliose wel merken door:
Het dagelijks leven met scoliose is voor iedereen anders. De een heeft er meer last van dan de ander.
- een kromme rug
- de houding is anders
- het ene schouderblad staat hoger dan de andere
- de schouders zijn niet gelijk
- kleren passen niet goed of hangen scheef
- de vorm van de taille is links en rechts verschillend
- rugpijn
- moeite om lang rechtop te lopen
- moe zijn
- minder makkelijk bewegen
- moeite met ademhalen
- hartproblemen
Het dagelijks leven met scoliose is voor iedereen anders. De een heeft er meer last van dan de ander.
Over de onderzoeken
Scoliosespreekuur
Je wordt eerst doorverwezen naar het scoliosespreekuur. Tijdens het spreekuur stellen we een aantal vragen en doen we een lichamelijk onderzoek en een buktest.
Heb je een afspraak bij het Sophia Kinderziekenhuis? Dan zie je op dit filmpje wat er gebeurt tijdens het scoliosespreekuur.
Heb je een afspraak bij het Sophia Kinderziekenhuis? Dan zie je op dit filmpje wat er gebeurt tijdens het scoliosespreekuur.
Lichamelijk onderzoek
Om te zien of je scoliose hebt, kijkt de arts eerst naar:
- Zien we een kromming in je rug?
- Zijn je taille, schouderbladen of schouders links anders dan rechts?
- Is er een verschil in beenlengte?
Buktest
Een structurele scoliose kunnen we zien met een buktest. Met een buktest kunnen we de draaiing van de ribbenkast zien. De buktest gaat zo:
Om zeker te weten dat je scoliose hebt, doen we nog een röntgenfoto, MRI-scan of CT-scan.
- Je zet je voeten en knieën tegen elkaar en je legt je handpalmen tegen elkaar (alsof je gaat duiken).
- Buig voorover, met je handen richting de grond.
- We bekijken de rug van de voorkant, zijkant en achterkant.
Om zeker te weten dat je scoliose hebt, doen we nog een röntgenfoto, MRI-scan of CT-scan.
Röntgenfoto
Met een röntgenfoto kunnen we de hoek meten waarin de rug zit. Deze hoek drukken we dan uit in graden. Als de hoek groter is dan 10 graden, spreken we van scoliose. Hoe groter de hoek is, hoe erger de scoliose is. Met een röntgenfoto kijken we ook of we een oorzaak van scoliose kunnen vinden.
MRI-scan of CT-scan
Soms maken we een MRI-scan of een CT-scan om de zenuwen en botten van de rug beter te kunnen zien.
Over de behandelingen
Observatie
Het kan zijn dat wel scoliose hebt, maar dat je niet meteen een behandeling nodig hebt. We controleren je rug dan wel vaak om te kijken of de scoliose niet erger wordt. We noemen dit ‘observatie’. Je komt dan naar het ziekenhuis voor de controle. Het kan wel zijn dat je later wel een andere behandeling nodig hebt.
Bracetherapie
Het kan zijn dat je een brace moet dragen. Met de brace proberen we te voorkomen dat de scoliose erger wordt. Een brace is een stevig korset van kunsstof dat je om je bovenlichaam draagt. Het korset is speciaal voor jou gemaakt. Als je een brace krijgt, moet je die (bijna) de hele dag dragen.
Er zijn verschillende soorten braces. De orthopeed bepaalt welke brace je krijgt.
Er zijn verschillende soorten braces. De orthopeed bepaalt welke brace je krijgt.
Oefentherapie
Bij scoliose is het belangrijk om speciale oefeningen te doen. Deze oefeningen noemen we ook wel ‘scoliose-specifieke oefentherapie’. Hier kan een fysiotherapeut bij helpen.
In het Erasmus MC is er een fysiotherapeut die je kan helpen met deze oefeningen. We kunnen je doorverwijzen naar deze fysiotherapeut. Hij of zij helpt je met de oefeningen. Daarna sturen we je door naar een fysiotherapeut bij jou in de buurt. Onder ‘meer informatie’ zie je hoe je een fysiotherapeut kan vinden die bij jou past. Deze oefeningen helpen:
In het Erasmus MC is er een fysiotherapeut die je kan helpen met deze oefeningen. We kunnen je doorverwijzen naar deze fysiotherapeut. Hij of zij helpt je met de oefeningen. Daarna sturen we je door naar een fysiotherapeut bij jou in de buurt. Onder ‘meer informatie’ zie je hoe je een fysiotherapeut kan vinden die bij jou past. Deze oefeningen helpen:
- De kromming minder te maken.
- Een beter houding te krijgen.
- Beter te ademen, vooral op plekken waar je ribben dichter bij elkaar staan door de scoliose.
- Je conditie te verbeteren en sterker te blijven.
- Soepeler te zijn.
- Meer kracht te krijgen.
- Bij een operatie. Zelfs als je een operatie moet krijgen, blijven oefeningen belangrijk. Ze helpen:
- Je op een operatie voor te bereiden.
- Beter te herstellen van een operatie.
Operatie
Als andere behandelingen niet genoeg werken, kan het zijn dat je geopereerd moet worden. Bij een operatie proberen we de rug weer zo recht mogelijk te zetten. We kunnen twee operaties doen. Een spondylodese en een bipolaire fixatie. Een bipolaire fixatie doen we bij patiënten met neuromusculaire scoliose.
Er zijn verschillende manieren waarop we de operatie kunnen doen. Welke jij krijgt, hangt af van de scoliose die je hebt. Op de pagina ‘scolioseoperatie voor adolescenten’ of ‘scolioseoperatie voor jongvolwassenen’ lees je meer informatie over deze operatie.
In de afbeeldingen hieronder zie je hoe de scolioseoperatie de rug weer rechter komt te staan.
Spondolyse
We noemen dit een spondylodese. Bij de operatie zetten we schroeven in de wervels en maken we deze schroeven aan elkaar vast door een metalen staaf.Er zijn verschillende manieren waarop we de operatie kunnen doen. Welke jij krijgt, hangt af van de scoliose die je hebt. Op de pagina ‘scolioseoperatie voor adolescenten’ of ‘scolioseoperatie voor jongvolwassenen’ lees je meer informatie over deze operatie.
In de afbeeldingen hieronder zie je hoe de scolioseoperatie de rug weer rechter komt te staan.
b.PNG) | b.PNG) | b.PNG) | b.PNG) |
| Voor de operatie (van de voorkant) | Voor de operatie (van de zijkant) | Na de operatie (van de voorkant) | Na de operatie (van de zijkant) |
Bipolaire fixatie
Bij een bipolaire fixatie zetten we de rug vast met twee ‘verankeringen’. Eén in het bekken en één tussen de schouderbladen. De twee verankeringen zitten aan elkaar vast met een metalen staaf. Lees meer over de operatie in ‘bipolarie fixatie’. |  |
| Voor de operatie (van de voorkant) | Na de operatie (van de voorkant) |
Scoliose in het leven
Invloed van scoliose
Scoliose kan een grote invloed hebben op je leven. Hoe groot het effect is, hangt af van hoe erg je scoliose is. Er zijn veel dingen die zouden kunnen helpen. Bijvoorbeeld sporten, yoga, massages, therapieën en het praten met lotgenoten. Onder in deze folder staan websites die je kunt bekijken voor meer informatie.
Scoliose en sport
Het is belangrijk om te sporten met scoliose. Sporten houdt je spieren soepel. Als je nog niet geopereerd bent, kan je veel sporten doen. Overleg met je orthopeed welke sporten je kan doen.
Scoliose en werk of school
Als je scoliose hebt, is het belangrijk om te blijven bewegen. Als je op je werk of op school veel moet zitten, is het goed om lopen en staan af te wisselen met zitten.
Moet je vaak zitten op school of op werk? Dan kan het helpen om een goede stoel te hebben. Er moet gelijke belasting zijn voor je nek, schouder, polsen en handen. Overleg met school of met je werkgever of je een aangepaste stoel of een aangepast bureau kunt krijgen.
Volgens de Arbowet heb je recht op een gezonde werkplek. Je werkgever kan subsidie krijgen om je werkplek aan te passen.
Moet je vaak zitten op school of op werk? Dan kan het helpen om een goede stoel te hebben. Er moet gelijke belasting zijn voor je nek, schouder, polsen en handen. Overleg met school of met je werkgever of je een aangepaste stoel of een aangepast bureau kunt krijgen.
Volgens de Arbowet heb je recht op een gezonde werkplek. Je werkgever kan subsidie krijgen om je werkplek aan te passen.
Scoliose en een zwangerschap
Het kan zijn dat je nog lang niet aan kinderen krijgen denkt. Toch is het goed om te weten dat je gewoon zwanger kunt worden en kinderen kunt krijgen. Het kan wel zijn dat je met wat dingen rekening moet houden.
Het kan zijn dat je bocht wat erger wordt door de zwangerschap. En je kunt tijdens de zwangerschap sneller rugpijn krijgen. Ook kan het zijn dat je tijdens de zwangerschap wat vaker gecontroleerd moet worden door de arts.
Het is goed om hierover te praten met een arts. Heb je vragen? Stel ze dan tijdens je volgende bezoek aan de arts.
Het kan zijn dat je bocht wat erger wordt door de zwangerschap. En je kunt tijdens de zwangerschap sneller rugpijn krijgen. Ook kan het zijn dat je tijdens de zwangerschap wat vaker gecontroleerd moet worden door de arts.
Het is goed om hierover te praten met een arts. Heb je vragen? Stel ze dan tijdens je volgende bezoek aan de arts.
Meer informatie
- Website van de scoliosevereniging: www.scoliose.nl
- Website van een vereniging voor jongeren met scoliose: Stichting I love my back – Een steuntje in de rug voor jongeren met scoliose
- Website om je te helpen met het vinden van fysiotherapeuten: www.schroth-therapeut.nl
Contact
Heb je nog vragen na het lezen van deze informatie? Je kunt de vragen opschrijven en meenemen naar je volgende afspraak. Als de vragen niet kunnen wachten, kun je contact opnemen met ons via:
- Polikliniek orthopedie (010) 7036657
- Verpleegkundig Specialist: vs.kinderorthopedie@erasmusmc.nl
