Primair hyperaldosteronisme

Patiënten met primair hyperaldosteronisme hebben vrijwel altijd een hoge bloeddruk (hypertensie) en vaak een laag kaliumgehalte in het bloed. Meestal zorgt hypertensie niet voor lichamelijke klachten, hoewel sommige patiënten wel hoofdpijn aangeven. Langer bestaande hoge bloeddruk zorgt voor een hogere kans kans op complicaties zoals nierschade of hart- en vaatziekten. Een laag kaliumgehalte kan spierklachten geven zoals zwakte of krampen, of in ernstige gevallen voor ritmestoornissen zorgen. Een verhoogd aldosterongehalte verhoogt de kans op boezemfibrilleren en kan soms ook voor vermoeidheid of psychische klachten zorgen. Veel mensen met primair hyperaldosteronisme hebben geen klachten en dit wordt dan bij toeval vastgesteld na lichamelijk onderzoek en bloedonderzoek.

In de meeste gevallen wordt geen oorzaak van hoge bloeddruk vastgsteld; van de gevallen waar wel een oorzaak vastgesteld wordt, is primair hyperaldosteronisme één van de meest voorkomende: 1,5-10% van patiënten met hoge bloeddruk, en van degenen die moeilijk te behandelen zijn 6-23%. Een moeilijk behandelbare hoge bloeddruk is dus vrijwel altijd een reden om onderzoek naar primair hyperaldosteronisme te doen.

Primair hyperaldosteronisme kan veroorzaakt worden door een goedaardige tumor in de bijnier (adenoom) of door een verdikte bijnier (bijnierhyperplasie). In het laatste geval is er meestal sprake van overmatige productie door beide bijnieren. Door dropgebruik (of iets anders dat de smaakmaker uit drop bevat, zoals bijvoorbeeld zoethout of stimorolol kauwgum) kan een beeld ontstaan (hoge bloeddruk+ laag kaliumgehalte) dat heel erg lijkt op primair hyperaldosteronisme. Dit noemen we pseudohyperaldosteronisme, en zal herstellen na staken van het dropgebruik.

De oorzaak is een aldosteron-producerende tumor in de bijnier (bijnieradenoom) of een verdikte bijnier zonder duidelijk adenoom (bijnierhyperplasie). Beide kunnen in één of beide bijnieren plaatsvinden. Alleen in geval van overmatige productie door één bijnier kan deze bijnier operatief verwijderd worden, anders wordt u behandeld met geneesmiddelen.

Patiënten met primair hyperaldosteronisme hebben vrijwel altijd een hoge bloeddruk (hypertensie) en vaak een laag kaliumgehalte in het bloed. Meestal zorgt hypertensie niet voor lichamelijke klachten, hoewel sommige patiënten wel hoofdpijn aangeven. Een laag kaliumgehalte kan spierklachten geven zoals zwakte of krampen, of in ernstige gevallen voor ritmestoornissen zorgen. Een verhoogd aldosterongehalte verhoogt de kans op boezemfibrilleren en kan soms ook voor vermoeidheid of psychische klachten zorgen, wat de kwaliteit van leven negatief beïnvloedt. Veel mensen met primair hyperaldosteronisme hebben geen klachten.

Eerste bezoek zoals bij alle patiënten: een vraaggesprek, lichamelijk onderzoek, een datascoop (45 minuten herhaalde bloeddrukmeting), bloedonderzoek en urine-onderzoek plaats.

Bij verdenking primair hyperaldosteronisme wordt medicatie die de bloedtest kan verstoren gestaakt en opnieuw een bloedtest afgenomen (aldosteron en renine).

Als deze bloedtest afwijkend is wordt een zoutbelastingstest uitgevoerd, om het effect van zoutinfuus op het aldosterongehalte te meten.

Daarnaast wordt een CT-scan gemaakt om te zien of er een afwijking aan de bijnier zichtbaar is en vast ter voorbereiding voor bijnieradersampling.

In geval van een afwijkende zoutbelastingstest kan bijnieradersampling verricht worden om te zien of één of twee bijnieren overmatig aldosteron produceren.

Als u na overleg met uw arts besluit dat behandeling met medcijnen uw voorkeur heeft boven bijnieroperatie, zijn de laatste drie onderzoeken niet nodig.