Tyramine beperkt dieet

MAO-remmers zijn medicijnen voor de behandeling van een ernstige depressie. Het remt de werking van het MAO (MonoAmineOxidase) enzym. Dit enzym is een stofje dat neurotransmitters afbreekt. Neurotransmitters zijn stoffen zoals serotonine, dopamine en noradrenaline. Deze stoffen zijn belangrijk voor uw stemming. Door het remmen van MAO, worden er minder neurotransmitters afgebroken. Hierdoor stijgt de hoeveelheid dopamine, serotonine en noradrenaline in uw hersenen. Daardoor zou uw stemming kunnen verbeteren.

MAO breekt tyramine ook af. Dit is een stofje dat in uw voeding zit. Als de werking van MAO wordt geremd door een MAO-remmer, kan MAO tyramine niet meer afbreken. Hierdoor blijft er te veel tyramine in uw bloed zitten.

Door te veel tyramine in uw bloed kan uw bloeddruk plotseling erg hoog worden. In zeldzame gevallen kan dit voor schade aan uw organen of een hersensbloeding zorgen. U kunt dit voorkomen door u aan het dieet te houden.

Tyramine zit van nature in voeding. Bacteriën in uw voeding maken tyramine van eiwitten.

In verse producten zit weinig tyramine. Hoe langer voeding bewaard blijft, hoe meer tyramine er in zit. De bacteriën hebben dan meer tijd om tyramine te maken. Het is dus belangrijk dat u erop let dat u uw eten goed in de koelkast bewaart en niet te lang bewaart.

De hoeveelheid tyramine neemt ook toe als producten worden bewerkt. Bijvoorbeeld door ze te drogen of te roken of in het zuur te leggen.

Hieronder vindt u een lijst met producten die u wel mag eten, niet mag eten en waar u een klein beetje van mag eten. U mag per dag maximaal 1 product eten uit de lijst ‘wat u beperkt mag eten (2e kolom). Deze lijst noemen we de variatielijst. Het is belangrijk dat u zich aan de variatielijst houdt.

Kaas wordt gemaakt van gepasteuriseerde melk of ongepasteuriseerde melk. Pasteuriseren is verhitten tot 72 graden Celsius, zodat de bacteriën worden gedood. Zonder bacteriën zit er ook minder tyramine in de kaas. U mag daarom wel gepasteuriseerde kaas eten en geen ongepasteuriseerde kaas. Bij kaas dat gemaakt is van ongepasteuriseerde melk staat er ‘rauwmelke kaas’ of ‘lait cru’ op de verpakking. De meeste Hollandse kazen zijn gemaakt van gepasteuriseerde melk.

Koop kaas alleen als het in de fabriek verpakt is. Eet kaas niet meer na de THT (tenminste houdbaar tot) datum. Heeft u de kaas open gemaakt? Bewaar het dan niet langer dan 2 weken in de koelkast. Ook als de THT-datum dan nog niet verlopen is.

Jonge gesmolten kaas kunt u eten. Voor bijvoorbeeld op een tosti of in een ovenschotel.

Wat mag u wel eten	Wat mag u beperkt eten	Wat mag u niet eten
Jonge kaas Jonge Edammer Jonge Goudse Jonge Leidse (komijn) Jonge Maaslander Jonge Leerdammer; Jonge Maasdammer Zachte verpakte kazen Verse kaas of kwark Hüttenkäse Ricotta Cottage cheese Mozzarella Feta gemaakt van koemelk Mascarpone Roodkorstkaas gemaakt van gepasteuriseerde melk; bijvoorbeeld Kernhem en Port Salut Cream cheese of roomkaas Mon Chou Boursin Paturain Vegan kaas op basis van olie	Max. 2 plakken = 40 gram van Hollandse kazen : jong belegen belegen extra belegen Goudse Edammer Maasdammer, Leerdammer Leidse kaas (komijn) In plaats van 1 plak kaas kunt u max. 10 gram (1 eetlepel) nemen van: Parmezaanse kaas, pesto op basis van Parmezaanse kaas Zwitserse strooikaas.	Smelt- en smeerkaas Rookkaas Boerenkaas Oude overjarige Hollandse kaas Geitenkaas Schapenkaas Ongepasteuriseerde kaas. Buitenlandse kaas, zoals: Brie Camembert Emmenthaler Cheddar Gorgonzola, Roquefort en andere blauwschimmelkkaas Gruyère Feta, gemaakt van schapen- en geitenmelk Kaasproducten Kaaschips Kaaszoutjes Kaaskoekjes Kaasburgers Kaassoufflés Kaassaus uit pakjes Vegan kaas o.b.v. noten of soja Vegan Parmezaan o.b.v. gistvlokken

Het tyramine gehalte in eiwitrijke producten zoals vlees, vleesvervanger, vleeswaren, kip en ei kan bij lang(er) bewaren door bacteriën toenemen. Het is daarom belangrijk om deze producten in de koelkast te bewaren. En om ze niet te lang te bewaren. Rauwe producten bederven snel als u ze bewaart bij een temperatuur van boven de 4 graden Celsius.

Vlees en vis kunnen gestoomd of gerookt worden. Dit gebeurt bij een temperatuur tussen de 30 en 70 graden Celsius. Bij deze temperaturen kunnen bacteriën goed groeien. Daarom zit er ook veel tyramine in deze producten. Producten die u niet mag eten:

• Als er op de verpakking staat dat iets gerookt of gestoomd is.
• Als er op de verpakking staat dat iets gemaakt is in een rookoven.
• Als ‘rook’ als ingrediënt op de verpakking staat.

U mag wel producten hebben met rookaroma. Dit betekent dat er een smaakje aan toegevoegd is, waardoor het lijkt alsof een product gerookt is.

Wat mag u wel eten	Wat mag u beperkt eten	Wat mag u niet eten
Vlees Alle soorten vlees vleeswaren, behalve de soorten die hiernaast staan Alle soorten kip, behalve de soorten die hiernaast staan. Gerookte kip mag alleen met het ingrediënt rookaroma Biefstuk (medium of rosé), tartaar gebakken, gebraden rosbief Gefrituurde snacks zonder kaas Vlees - uitsluitend in fabrieksverpakking: Filet americain Ossenworst Rookworst Bloedworst Vis Alle soorten vis, die heel koel bewaard zijn. Behalve de soorten die hiernaast staan. Zure haring (alleen uit pot) Vis uit blik Surimi Mosselen Ei Gekookt of gebakken Vleesvervangers Op basis van noten, granen, soja, peulvruchten, ei en Quorn en Valess producten zonder kaas zijn toegestaan.	Vlees Saté gemarineerd in sojasaus/ ketjap Salami (max 1 plak, 15 gram) of Cervelaatworst (max 1 plak, 15 gram) of Rookvlees, rauwe ham, bacon, rookspek (max 15 gram) of Belegsoorten die hierop lijken (max 1 plak, 15 gram) of 1 Portie paté van 15 gram (Kippen)lever max 50 gram Vis Ansjovis (15 gram) 1 verse Hollandse nieuwe uit de viswinkel	Vlees Rauw vlees (zoals carpaccio) en ongare kip Vlees met kaas (bijv. cordon bleu, grillworst met kaas, hamburgers met kaas) Gerookte kip (met ingrediënt rook) Zoutvlees Rookworst die niet fabrieksmatig is bereid (Hema rookworst) Gerijpt vlees (dry aged) Vis Rauwe vis (bijv. in sushi’s) Gestoomde vis Gerookte vis en/of op hout gerookte vis zoals makreel en zalm(moot) Gedroogde vis, stokvis, bakkeljauw Gravad Laks (gemarineerde zalm) Let op, bovenstaande bij een visbuffet! Oesters Ei Rauw ei

Fermenteren is het veranderen van een product door bacteriën, gisten of schimmels. Deze micro-organismen kunnen het eiwit uit de producten omzetten in tyramine, waardoor deze gefermenteerde producten niet onbeperkt gegeten kunnen worden. De manier waarop producten worden gemaakt, bepaalt of u ze wel of niet kunt eten. Hieronder ziet u wat u wel en niet kunt eten.

Gaat u naar een Oosters restaurant? Vraag dan of er ketjap of andere Oosterse sauzen in het eten zitten, die u niet mag eten.

Wat mag u wel eten	Wat mag u beperkt eten	Wat mag u niet eten
Tahoe Tofu ' Heldere, gele en rode woksaus Alle producten waar soja in zit.	Tempeh (gefermenteerd sojaproduct), max 100 gram per dag. Dat mag alleen als het vers is en verpakt. Sojasaus (Ketjap) en producten die hierop lijken met mate (1 eetlepel per dag). Flesjes na openen max. 3 maanden in koelkast bewaren. Satésaus bereid met sojasaus/ ketjap (1 portie=30 gram)	Worcestershiresaus Tamari Overige gefermenteerde Oosterse (vis)sauzen, bruine woksauzen Miso

In verse groente en fruit zit nauwelijks tyramine. U kunt alles hiervan eten, behalve zuurkool. Zuurkool wordt gemaakt door witte kool 6 weken lang fermenteren met bacteriën. Hierdoor zit er wel tyramine in zuurkool. Ook de peul van de tuinboom mag u niet eten. Deze peul wordt wel eens gebruikt in de mediterrane keuken.

Wat mag u wel eten	Wat mag u beperkt eten	Wat mag u niet eten
Alle soorten groenten en fruit Peulvruchten zoals kidneybonen, bruine bonen, linzen, (kikker) erwten, gedopte tuinbonen Gedroogd fruit Ingemaakte groente zoals atjar tjampoer, augurken, zilverui e.d.		(gepasteuriseerde) zuurkool Peul van de tuinboon

In gist zit veel tyramine. In producten waar pure gist aan wordt toegevoegd zit daarom ook veel tyramine. Als gist wordt gebruikt in de bereiding, is de gist omgezet. U mag die producten daarom wel eten. Dit zijn producten zoals brood, taart en oliebollen.

In reformproducten kan ook gist zitten. U moet bij deze producten daarom goed op het etiket kijken.

Gistextract is een stof die de smaak van voedingsmiddelen versterkt. Als dit in voeding zit, is er maar een klein beetje gebruikt. Het wordt in kleine hoeveelheden toegevoegd aan bijvoorbeeld soepen. U mag het daarom wel eten.

Wat mag u wel eten	Wat mag u beperkt eten	Wat mag u niet eten
Gist gebruikt voor de bereiding van, bijvoorbeeld: Brood Taart Koekjes Oliebollen Beschuiten Pizzabodem Aromat Gistextract in soepen en sauzen in zakjes, blik of pot. Er zit namelijk maar een klein beetje gistextract in.		Producten die pure gist bevatten. Marmite Vetamite gistextract pasta Vitam R gistextract Reformartikelen die gist bevatten zoals: Biergist Brooddrank Maggi aroma

Eenpansgerechten, zoals stamppotten en nasi, en gekoelde maaltijden mag u eten. Let er wel op dat als u de maaltijden meeneemt naar huis vanuit de winkel, dat de temperatuur onder de 10 graden Celsius blijft. Gebruik hiervoor een koeltas in de zomer. Doe de producten direct in de koelkast als u thuiskomt. Eet alles op voordat de TGT (te gebruiken tot) datum voorbij is.

Wat mag u wel eten	Wat mag u beperkt eten	Wat mag u niet eten
Eenpansgerechten die geen producten bevatten uit de kolom ‘wat u niet mag eten’. En niet te veel van de producten die in de ‘wat u beperkt mag eten’ kolom staan.		Eenpansgerechten, pizza, pasta en gekoelde maaltijden, waar meer dan 20 gram kaas in zit. Of waar buitenlandse kaassoorten, of gerookte ham of salami in zit. Kaasfondue Raclette Hamburgers, andere kip/ visgerechten en maaltijd- salades die kaas bevatten

We raden u af om sportvoeding (zoals eiwitshakes) te drinken. Hier zitten namelijk stoffen in zoals tyrosine waaruit tyramine wordt gevormd.

Wat mag u wel eten	Wat mag u beperkt eten	Wat mag u niet eten
Broodbeleg: Pindakaas Jam Hagelslag Sandwichspread Stroop Overig: Producten met Probiotica Kookroom en crème fraîche Verse kruiden en specerijen Verpakte gebrande en ongebrande noten en pinda’s Noodles instant in beker of zakje (met kruiden/ groente/ kip) Sambal Mayonaise (fabrieksmatig bereid) Aioli (fabrieksmatig bereid) Alle soorten azijn Sportrepen Noga Marsepein Bouillon tabletten Boemboe Zeewier Kroepoek Mondspoelwater zonder ingrediënt chloorhexidine	Overig: Zoete en zoute drop max. 50 gram. Vanwege invloed op de bloeddruk (glycyrrhizinezuur) Pesto: 1 eetlepel	Broodbeleg: Marmite Vetamite gistextract pasta Tartex Overig: Reformartikelen zoals ginseng producten, St. Janskruid . Zuurdesembrood Vitaminepreparaten in dosering hoger dan ADH* L-tryptofaan Sportvoedingspreparaten met weipoeder/aminozuren Supplementen met saffraan of kurkuma Trassi Otrivin en vergelijkbare neussprays die xylometazoline bevatten Mayonaise op basis van rauwe eidooier Mondspoelwater met ingrediënt chloorhexidine (vanwege invloed op de bloeddruk)

*) Bij een aangetoond tekort aan vitamines of door een medische reden, zoals een maagverkleiningsoperatie of een resorptiestoornis, mag uw arts of psychiater een hogere dosis voorschrijven.

Vitamine D suppletie volgens advies gezondheidsraad. Afhankelijk van de dosis kan Vitamine D eenmaal per dag, week, maand, of kwartaal worden voorgeschreven.

Neem contact op met uw arts als u:

• Ernstige of vreemde verschijnselen bij uzelf opmerkt. Bijvoorbeeld:
• Een hele erge hoofdpijn
• Stijve nek
• Erge onrust
• Misselijkheid en braken

Dit kunnen gevolgen zijn van een bloeddrukverhoging.

Gaat u naar een andere arts of een tandarts? Vertel dan dat u MAO-remmers gebruikt. Deze medicijnen kunnen namelijk gevaarlijk zijn in combinatie met andere medicijnen. Neem daarom geen andere medicijnen dan de medicijnen die uw arts voorschrijft.

Wilt u zelf medicijnen slikken of alternatieve middelen gebruiken, die niet voorgeschreven zijn door een arts? Bijvoorbeeld homeopathische middelen? Overlegt dit altijd met uw arts. Het kan namelijk zijn dat deze middelen in combinatie met MAO-remmers gevaarlijk zijn.

Stopt u met het slikken van MAO-remmers? Dan moet u zich toch nog 14 dagen aan dit dieet houden. Het duurt namelijk even voordat de enzymactiviteit weer op niveau is.

Hier komt de vaste tekst met de contactgegevens van de afdeling diëtetiek.

Daleco Pharma in samenwerking met diëtetiek ParnassiaBavoGroep (November 2022)