Groeihormoondeficiëntie

Wat is deze aandoening?

Bij  groeihormoondeficiëntie of groeihormoontekort maakt de hypofyse niet voldoende groeihormoon aan voor het goed laten werken van organen en de groei van botten en spieren. De hypofyse is een klier aan de onderkant van de hersenen. Daarin worden een aantal belangrijke hormonen gevormd, zoals groeihormoon. Een van de gevolgen van een groeihormoontekort bij kinderen is een groeiachterstand.

Hoe vaak komt het voor?

Groeihormoondeficiëntie komt voor bij ongeveer een op de vijfduizend kinderen.

Meestal ontstaat groeihormoondeficiëntie door schade aan de hypofyse, waardoor deze onvoldoende of geen groeihormoon aanmaakt. Dit kan aangeboren zijn: soms is de hypofyse niet of niet goed aangelegd. Het kan ook ontstaan door ernstig hersenletsel.

Er zijn ook erfelijke vormen van groeihormoondeficiëntie. Er wordt dan een ‘inactieve’ vorm van groeihormoon geproduceerd, die niet leidt tot een reactie in het lichaam.

De oorzaak van groeihormoondeficiëntie is niet altijd bekend. Meestal wordt groeihormoondeficiëntie veroorzaakt door een aandoening van de hypofyse of van de hypothalamus. Een niet goed werkende hypofyse kan aangeboren zijn. Maar ook ontstaan door beschadiging door ziekten na de geboorte, of door het ondergaan van operaties. Bestraling van de schedel kan ook tot gevolg hebben dat er minder groeihormoon wordt aangemaakt.

Het belangrijkste symptoom van groeihormoondeficiëntie bij kinderen is een vertraagde groei. Groeihormoondeficiëntie kan ook leiden tot andere symptomen, zoals: vermoeidheid, afname van spiermassa, afname van botdichtheid of toename van lichaamsvet in de buik.

Bij sommige kinderen maakt de hypofyse ook te weinig van andere hormonen aan. Naast een groeiachterstand hebben deze kinderen ook last van een te langzaam werkende schildklier of bijnier.

Eerst zal de kinderarts onderzoeken of er misschien ook andere oorzaken zijn van een groeiachterstand. Vaak is het mogelijk om die oorzaak te behandelen of weg te nemen en gaat het kind weer beter groeien.Wanneer dat niet zo is, onderzoeken we of er sprake is van groeihormoondeficiëntie. Zo wordt er een röntgenfoto van de linkerhand gemaakt om de skelet- of botleeftijd vast te stellen.Botleeftijd is de leeftijd die past bij de mate waarin de groeischijven zijn dichtgegroeid.

Bij kinderen met groeihormoondeficiëntie is de botleeftijd meestal jonger dan de kalenderleeftijd. Door bloedonderzoek wordt de hoeveelheid Insulin-like Growth Factor (IGF-1) in het bloed bepaald. IGF-I is de belangrijkste groeifactor. Samen met groeihormoon stimuleert het de botgroei, waardoor de lengte toeneemt. Bij kinderen met groeihormoondeficiëntie is de hoeveelheid IGF-I in het bloed te laag.

Groeihormoondeficiëntie kan worden behandeld door toediening van groeihormoon. Een behandeling met groeihormoon betekent dat een kind dagelijks een injectie onder de huid krijgt toegediend,  met daarin kunstmatig groeihormoon. Dit heeft dezelfde vorm en werking als het groeihormoon dat het menselijk lichaam zelf maakt.

Groeihormooninjecties worden bij voorkeur ‘s avond kort voor het slapen gaan gegeven, omdat de natuurlijke afgifte van groeihormoon ’s nachts plaatsvindt.Wanneer meerdere hypofysehormonen niet of te weinig worden gemaakt, moeten deze ook worden toegediend.

De hoofdbehandelaar is de kinderarts-endocrinoloog. Deze arts stelt de diagnose, schrijft de behandeling voor en controleert de werking van de behandeling. Wanneer er dan meer of minder behandeling nodig is, kan deze aangepast worden.

Het Expertisecentrum Zeldzame Groeistoornissen onderhoudt nauwe samenwerkingsbanden met andere kinderarts-endocrinologen. Ons team bestaat momenteel uit een kinderarts-endocrinoloog, een arts-onderzoeker, een psychologe en een diëtist.