Centrum Gezond Gewicht

Wat doet dit centrum?

Obesitas (overgewicht) brengt gezondheidsrisico’s met zich mee. U beweegt zich minder makkelijk en beleeft minder plezier aan bewegen. Daarnaast heeft overgewicht sociale en emotionele gevolgen, zoals minder zelfvertrouwen. De behandeling voor overgewicht en obesitas vraagt om een multidisciplinaire aanpak. Samen met de patiënt zoeken onze specialisten naar een behandeling op maat.

Wat willen we bereiken?

Een behandeling tegen overgewicht en obesitas kost op korte termijn geld, tijd en energie. Maar levert op lange termijn veel op. Voor u als patiënt, maar ook voor de maatschappij.

Ons Centrum Gezond Gewicht werkt hard aan het verbeteren van de zorg van vandaag en de gezondheid van morgen.

Wat maakt dit centrum bijzonder?

Een team van medisch specialisten zet zich in om overgewicht en obesitas tegen te gaan. Wij kijken niet alleen naar voeding en beweging. Het doel is om zorg op maat te bieden. Ons Centrum Gezond Gewicht is uniek dankzij deze brede aanpak. Wij houden rekening met de individuele kenmerken van de persoon. Denk aan medische, genetische, gedragsmatige, psychologische en sociaal economische kenmerken.

Verwijscriteria

Informatie voor verwijzers van volwassenen met obesitas (BMI≥ 30 kg/m2).
Wie kan verwezen worden naar de polikliniek van het Centrum Gezond Gewicht ( Erasmus MC)?

Uitsluitend verwijzingen van een medisch specialist vanuit de 2e of 3e lijn voor patiënten met reeds aangetoonde onderliggende tertiaire aandoeningen als oorzaak van de obesitas zoals zeldzame endocriene ziekte, hypothalame of monogenetische/syndromale vormen van obesitas (zie punt 5, 6 en 7 in onderstaand overzicht) zullen in behandeling worden genomen.

Categorieën van onderliggende oorzaken en gewicht verhogende of in stand houdende factoren bij volwassenen met obesitas

1. Leefstijl

Veelvoorkomend

• Ongezond eetpatroon

• Te weinig beweging

• Chronisch slaaptekort

• Obstructief slaap-apneu syndroom

• Nachtdiensten

• Timing van maaltijden

• Fors alcoholgebruik

• Stoppen met roken

• Culturele of socio-economische factoren

2. Sociaal economisch

Veelvoorkomend

• Financiële zorgen.

• Eenzaamheid.

• Niet meer (zelfstandig) kunnen deelnemen aan samenleving.

• Overlijden of ernstige ziekte partner/familie, verlies van werk, minimum inkomen, armoede.

• Moeite met lezen, schrijven, rekenen, begrip (laaggeletterdheid, verminderde gezondheidsvaardigheden.

• Culturele gewoonten.

3. Psychisch

Veelvoorkomend

• Depressie.

• Chronische stress

• Psychotrauma

• Kindermishandeling (fysiek of emotioneel) in verleden

• Seksueel misbruik in verleden

• Eetstoornis zoals Binge eating disorder en Boulimia Nervosa.

4. Medicatie

Veelvoorkomend

• Bloeddrukmiddelen: bètablokkers, alfablokkers.

• Pijnmedicatie: pregabaline, amitriptyline.

• Diabetesmedicatie: insuline, glimepirid.

• Antidepressiva: mirtazapine, citalopram, paroxetine.

• Antipsychotica: olanzapine, risperidon, lithium.

• Anti-epileptica: carbamazepine, valproïnezuur, gabapentine.

• Corticosteroïden: oraal, injecties, lokaal

5. Hormonaal

Veelvoorkomend

• Hypothyreoïdie

• Polycysteus ovarium syndroom (PCOS)

• Hypogonadisme

• Behoud zwangerschapskilo's.

• Menopauze.

• Zeldzaam

• Hypopituïtarisme.

• (Cyclische) Cushing's syndroom.

• Groeihormoon tekort.

6. Hypothalaam

Zeldzaam

• Hypothalame schade na bestraling, operatie of hoofdtrauma.

• Hypothalame tumor.

• Craniopharyngeoom.

• Malformatie

7a. Monogenetische obesitas

Zeldzaam

• Combinatie van deze symptomen:

• Obesitas sinds jonge kinderleeftijd.

• Extreme eetlust.

• Opvallend gewichtsverschil met familieleden.

• Voorbeelden: mutaties in genen van MC4R,POMC, leptine, leptine-receptor, PCSK1.

7b. Syndromale obesitas

Zeldzaam

• Combinatie van deze symptomen:

• Obesitas sinds jonge kinderleeftijd

• Extreme eetlust

• Opvallend gewichtsverschil met familieleden

• Dysmorfe kenmerken of aangeboren afwijkingen

• Autisme

• Ontwikkelingsachterstand.

Voorbeelden: Prader-Willi, Bardet-Biedl, 16p11.2 deletie, Alström syndroom

Deze tabel uit de richtlijn overgewicht en obesitas vindt u op www.behandelovergewicht.nl en op www.richtlijnendatabase.nl/gerelateerde_documenten/f/26792/Factsheet_Richtlijn_overgewicht_en_obesitas_volwassenen.pdf

Vanwege forse toename in het aantal verwijzingen van patiënten met een aangetoonde tertiaire vorm van obesitas kunnen patiënten die niet een reeds aangetoonde tertiaire indicatie hebben niet opgeroepen worden bij het Centrum Gezond Gewicht- locatie Erasmus MC.

Indien er wel sprake is van complexe obesitas en een verdenking op een onderliggende oorzaak, dan adviseren we u om patiënt te verwijzen naar een van de in obesitas gespecialiseerde internisten. Zie onderstaand de namen van de samenwerkende specialisten en ziekenhuizen met expertise op het gebied van diagnostiek en behandeling van obesitas (Netwerk Gezond Gewicht). Op regelmatige basis vindt er overleg plaats met ons academisch centrum vanuit deze locaties. Indien er na aanvullend onderzoek in een tweedelijns ziekenhuis alsnog sprake blijkt van een tertiaire vorm van obesitas, kan patiënt alsnog door hen naar het Centrum Gezond Gewicht in het Erasmus MC verwezen worden. Ook kan vaak al via deze gespecialiseerde Netwerk Gezond Gewicht internisten een passend traject gestart worden.

Netwerk Gezond Gewicht

Dit netwerk is een samenwerking tussen het Erasmus MC Centrum Gezond Gewicht en specialisten/ziekenhuizen met expertise op het gebied van diagnostiek en behandeling van obesitas:

De Leefstijlinternist, Alkmaar,Drs J.H.A. Arnoldus, internist (info@deleefstijlinternist.nl).

BovenIJ ziekenhuis, Amsterdam, Dr. J. Burgerhart, internist-vasulair geneeskundige.

SB. Internist-Leefstijlarts, Amsterdam, Hilversum, Uitgeest, Drs S. Mors, internist-leefstijlarts (contact@sbinternist.nl).

Acibadem IMC, Amsterdam, Dr. W. de Graaff, internist-endocrinoloog.

Rijnstate Ziekenhuis, Arnhem, Dr. A. van Bon, internist-endocrinoloog.

Wilhelmina Ziekenhuis, Assen, Dr. R.K. Gonera, internist-endocrinoloog.

Bravis Ziekenhuis, Bergen op Zoom en Roosendaal, Dr. I. Rietveld, internist-endocrinoloog.

Albert Schweitzer ziekenhuis, Dordrecht, Dr. R. Kemper- Kiewiet, internist-endocrinoloog.

Ziekenhuisgroep Twente, locatie Hengelo, Drs S. Oost, internist-vasculair geneeskundige.

Dijklander ziekenhuis, locaties Hoorn/ Purmerend, Dr. F.A.J. Verburg, internist-endocrinoloog.

InternistenZorg Zuid, Zuid- en Midden-Limburg, Drs. B.Kleijnen, internist (info@internistenzorgzuid.nl).

Franciscus Vlietland Gasthuis, CGG polikliniek, Rotterdam,  Dr. J. Wiebolt, internist-endocrinoloog.

Maasstad Ziekenhuis: Rotterdam, Dr J. van der Linden, internist-endocrinoloog.

Máxima Medisch Centrum, locatie Veldhoven, Dr. K. Borgman-Blijdorp, internist-endocrinoloog.

LangeLand ziekenhuis, Zoetermeer, Drs F. Ayuketah-Ekokobe, Interniste.

Gelre Ziekenhuis, Zutphen, Dr. E. van Ginneken, internist -endocrinoloog.

Algemene adviezen

Screening op onderliggende oorzaken

www.checkoorzakenovergewicht.nl (in te vullen door de patiënt thuis)

Dit betreft een online diagnostische vragenlijst, die patiënt thuis kan invullen. Hierbij worden volgens de landelijke richtlijn overgewicht en obesitas 2023 alle oorzaken uit de tabel 1 op pagina 3) gecheckt. De uitslag die gegenereerd, kan patiënt meenemen naar uw praktijk en/of die kunt u meesturen bij doorverwijzing naar een internist in een 2e lijnsziekenhuis.

www.behandelovergewicht.nl (samenvatting nieuwe obesitas richtlijn en handige links voor artsen en andere zorgverleners)

Op deze website voor (huis)artsen, medisch specialisten en andere zorgverleners vindt u de praktische samenvatting van de richtlijn overgewicht en obesitas 2023 (oa door de NHG, NIV en tal van andere beroepsverenigingen meegeschreven en geautoriseerd), een geaccrediteerde webinar met de uitleg over de richtlijn en kunt u ook handige links vinden die hulp kunnen bieden bij de bevindingen uit de genoemde online obesitas oorzaken screener. Deze webpagina wordt wekelijks vernieuwd met nieuwe verwijslinks naar hulp/zorg in de regio’s.

In de webinar wordt o.a. uitleg gegeven over diagnostiek en behandelingen zoals verschillende soorten vergoede gecombineerde leefstijlinterventies (GLI), en aanvullende therapieën zoals medicamenteuze therapie (vanaf minuut 57 en de daaropvolgende 12 minuten) of bariatrische chirurgie. www.obpl.nl/de-nieuwe-richtlijn-overgewicht-en-obesitas-bij-volwassenen-terugkijken/

Leefstijlinterventies

Indien er op het gebied van leefstijl nog zaken te verbeteren zijn, kunt u patiënt verwijzen naar lokale begeleiding op leefstijlgebied middels een gecombineerde leefstijlinterventie (GLI) die uit het basispakket vergoed wordt. Dit betreft een 2-jarig leefstijlprogramma waarbij begeleiding bij zowel gezond eten, beweging,  stress reductie en gezonder gedrag/gewoonten in samenhang en in groepsverband wordt aangeboden. Aanbieders van een vergoede GLI te vinden op: www.loketgezondleven.nl/leefstijlinterventies/gecombineerde-leefstijlinterventie/erkende-gli-basisverzekering.

Obesitas farmacotherapie

Bij onvoldoende effect van een basis GLI programma kan in de eerste of 2e lijn aanvullend anti-obesitas medicatie overwogen worden zoals:

*Naltrexon/bupropion (Mysimba®) - vergoed uit het basispakket onder strikte voorwaarden: oa minimaal een jaar deelname aan een RIVM erkend GLI-programma, body mass index (BMI) ≥ 30 kg/m2 of BMI ≥ 27 kg/m2 met bepaalde bijkomende aandoeningen zoals een hart- of vaatziekte, slaapapneu of artrose. Kosten ca 100 euro per maand.

*Liraglutide 3 mg (Saxenda®) - vergoed uit het basispakket onder strikte voorwaarden: oa minimaal een jaar deelname aan een RIVM erkend GLI-programma, BMI ≥ 40 kg/m2 of BMI ≥ 35 kg/m2 met bepaalde bijkomende aandoeningen zoals een hart- of vaatziekte, slaapapneu of artrose, en geen diabetes mellitus type 2. Kosten ca 250 euro per maand. Momenteel echter beperkt leverbaar.

* Semaglutide 2.4 mg (Wegovy®) - vergoeding nog in beoordeling van het Zorginstituut. EMA goedkeuring verkregen jan 2022. Spuitjes nog niet in juiste dosering voor indicatie obesitas op Nederlandse markt (alleen in de lage diabetes dosering als Ozempic). Wordt verwacht in de loop van 2024.

Ook kan in de situatie van onvoldoende effect van een (gecombineerde) leefstijlinterventie onder strikte voorwaarden een bariatrische operatie als optie worden overwogen als de BMI ≥ 40 kg/m2 of BMI ≥ 35 kg/m2 met bepaalde bijkomende aandoeningen.

Actuele informatie over vergoeding is te vinden op de website van Zorgverzekeraars Nederland (ZN): www.zn.nl/app/uploads/2024/02/QA-inzet-farmacotherapie-bij-obesitas_1-feb2023-DEF__v01032024_PDF.pdf

Het Centrum Gezond Gewicht heeft 1x per 2 weken op maandagmiddag spreekuur.

Voor vragen kunt u bellen naar de poli Endocrinologie (010) 704 05 70 of mailen naar centrumgezondgewicht@erasmusmc.nl.

Netwerk Gezond Gewicht

Dit netwerk is een samenwerking tussen het Erasmus MC Centrum Gezond Gewicht en specialisten/ziekenhuizen met expertise op het gebied van diagnostiek en behandeling van obesitas:

De Leefstijlinternist, Alkmaar,Drs J.H.A. Arnoldus, internist (info@deleefstijlinternist.nl)

BovenIJ ziekenhuis, Amsterdam, Dr. J. Burgerhart, internist-vasulair geneeskundige

SB. Internist-Leefstijlarts, Amsterdam, Hilversum, Uitgeest, Drs S. Mors, internist-leefstijlarts (contact@sbinternist.nl)

Acibadem IMC, Amsterdam, Dr. W. de Graaff, internist-endocrinoloog

Rijnstate Ziekenhuis, Arnhem, Dr. A. van Bon, internist-endocrinoloog

Wilhelmina Ziekenhuis, Assen, Dr. R.K. Gonera, internist-endocrinoloog

Bravis Ziekenhuis, Bergen op Zoom en Roosendaal, Dr. I. Rietveld, internist-endocrinoloog

Albert Schweitzer ziekenhuis, Dordrecht, Dr. R. Kemper- Kiewiet, internist-endocrinoloog

Ziekenhuisgroep Twente, locatie Hengelo, Drs S. Oost, internist-vasculair geneeskundige

Dijklander ziekenhuis, locaties Hoorn/ Purmerend, Dr. F.A.J. Verburg, internist-endocrinoloog

InternistenZorg Zuid, Zuid- en Midden-Limburg, Drs. B.Kleijnen, internist (info@internistenzorgzuid.nl)

Franciscus Vlietland Gasthuis, CGG polikliniek, Rotterdam,  Dr. J. Wiebolt, internist-endocrinoloog

Maasstad Ziekenhuis: Rotterdam, Dr J. van der Linden, internist-endocrinoloog

Máxima Medisch Centrum, locatie Veldhoven, Dr. K. Borgman-Blijdorp, internist-endocrinoloog

LangeLand ziekenhuis, Zoetermeer, Drs F. Ayuketah-Ekokobe, Interniste

Gelre Ziekenhuis, Zutphen, Dr. E. van Ginneken, internist -endocrinoloog

Met behulp van de databank van ons laboratorium onderzoeken we of bepaalde genen en hormoonspiegels kunnen bepalen of de behandeling zal lukken. Met de resultaten van ons onderzoek voorspellen we wat de beste behandeling voor u als patiënt is.