Kinder- en jeugdpsychiatrie/psychologie

Wat is dit specialisme?

Om er achter te komen om welke psychische of psychiatrische aandoening het gaat, voeren we gesprekken met u en uw kind, doen we verschillende testen en observeren we uw kind. Zo onderzoeken we of er sprake is van bijvoorbeeld een depressie, manie, psychose, eetstoornis, angst-/dwangstoornis, autisme of een andere psychiatrische aandoening die behandeld moet worden. Vaak gaat het om kinderen met lichamelijke klachten, ziekten of syndromen, of om kinderen die al eerder onderzocht zijn door anderen, maar nog geen diagnose hebben.

Daarnaast geven we voorlichting en adviseren we u over de beste behandeling. Soms behandelen we zelf, waarbij we u als ouders/verzorgers en de school zoveel mogelijk betrekken. Meestal is dit poliklinisch, maar het kan ook in dagbehandeling of met opname als het nodig is. Wanneer uw kind opgenomen is vanwege een lichamelijke ziekte, is het soms nodig uw kind tijdens de opname te behandelen. We behandelen niet altijd zelf, maar helpen na onderzoek met het vinden van de juiste zorg dichtbij huis.

Wat willen we bereiken?

Wij willen dat alle kinderen met psychiatrische aandoeningen en hun gezinnen optimale zorg krijgen. Soms is daarvoor onderzoek of behandeling in een academisch ziekenhuis nodig, zoals op onze afdeling. Bijvoorbeeld als het ingewikkeld is of anderen er niet uitkomen. We verwijzen, zodra het mogelijk is, daarna weer naar de beste zorg dichtbij huis. Daarom overleggen we met instellingen en ziekenhuizen in het hele land.

Om de zorg verder te verbeteren doen we ook veel wetenschappelijk onderzoek en leiden we verpleegkundigen, artsen, psychologen en (kinder- en jeugd) psychiaters op.

Waarom naar het Erasmus MC Sophia?

Ernstige psychiatrische aandoeningen bij kinderen en jongeren zijn zeldzaam. Zeker samen met lichamelijke klachten, ziekten of syndromen. Daarvoor is een gespecialiseerd team nodig dat samenwerkt met andere specialisten. Onze afdeling heeft expertise in:

• Vroegkinderlijke ontwikkelingsproblemen en/of stoornissen.
• Erfelijke syndromen met leer- en gedragsproblemen.
• Autisme en ADHD bij genetische bijzonderheden en mutaties.
• Depressie (en manie), vooral bij familiaire aanleg.
• Onverklaarde lichamelijke klachten.
• Eetstoornissen met (risico op) vermagering.
• Schooluitval bij kinderen met psychiatrische aandoeningen.
• Complexe behandeling met psychiatrische medicatie.

Wij bieden psychiatrische poliklinische diagnostiek en behandeling, maar ook klinische diagnostiek en behandeling, dagbehandeling en een deeltijdprogramma. Als wij uw kind bij ons opnemen, hoort ‘weer leren op school’ ook bij de behandeling (educatieve therapie). Wij betrekken ouders/verzorgers altijd bij onderzoek en behandeling.

Onze afdeling beschikt over een grote polikliniek, twee klinieken en een unit voor psychosociale zorg specifiek voor kinderen en jongeren in behandeling bij één van de andere specialismen in het Erasmus MC Sophia.

Polikliniek Kinder- en Jeugdpsychiatrie/psychologie (aanmelding tot 18 jaar)

• Specialistische spreekuren voor specifieke psychiatrische aandoeningen.
• Specialistisch medicatiespreekuur. 

Kliniek voor kinderen (basisschoolleeftijd)

• Dagbehandeling voor kinderen met ontwikkelingsstoornissen of andere psychiatrische stoornissen, eventueel waardoor schooluitval.
• Dag-/nachtopname voor kinderen met ernstige ontwikkelingsstoornissen of andere psychiatrische stoornissen, eventueel waardoor schooluitval.
• Dagbehandeling en dag-/nachtopname vindt plaats op de Kinder- en Jeugdkliniek.

Kliniek voor jongeren (middelbare schoolleeftijd)

• Naschoolse deeltijdbehandeling voor jongeren met angst-/stemmingsstoornissen, onverklaarde lichamelijke klachten etc.
• Dagbehandeling voor jongeren met angst-/ stemmingsstoornissen, onverklaarde lichamelijke klachten etc.
• Dagbehandeling voor jongeren met autismespectrumstoornissen.
• Volledig vrijwillige opname voor jongeren met angst-, dwang- en stemmingsstoornissen, ernstige onverklaarde lichamelijke klachten en/of eetstoornissen met vermagering.
• Volledige onvrijwillige opname voor jongeren met ernstige psychiatrische aandoening die een bedreiging voor zichzelf of anderen (kunnen) vormen.
• De dagbehandeling vindt plaats op de Kinder- en Jeugdkliniek en de opnamen vinden plaats op de Adolescentenkliniek.
• De deeltijdbehandeling vindt plaats op de Kinder- en Jeugdkliniek.

Unit Psychosociale Zorg en Pediatrische Psychologie

Psychosociale Zorg en Pediatrische Psychologie (PSZ) is onderdeel van de afdeling Kinder- en Jeugdpsychiatrie/Psychologie (KJPP). Vanuit de PSZ bieden wij, als het nodig is, psychologische hulp wanneer uw kind onder behandeling is bij een ander specialisme in het Erasmus MC Sophia Kinderziekenhuis. Een ziekte kan een gezinsleven ontregelen. In de zorgen en verwarring die hierdoor kunnen ontstaan, willen we er zijn voor uw kind en uw gezin. In ons team werken medisch psychologen, pedagogisch hulpverleners, medisch maatschappelijk werkers en geestelijk verzorgers. Samen met u en uw behandelend arts overleggen we welke hulp het beste bij uw situatie past. 

Behandelaar

Tijdens het onderzoeks- en of behandeltraject krijgt u te maken met meerdere teamleden in verschillende fasen van hun opleiding. Wij streven er naar dat u en uw kind zoveel mogelijk dezelfde behandelaar ziet gedurende het traject.

Vroegkinderlijke ontwikkelingsproblemen/-stoornissen

• Met of zonder lichamelijke kwetsbaarheid of ziekte. 
• Bij kinderen van ouders met psychiatrische aandoeningen.

Ontwikkelingsstoornissen

• Autismespectrumstoornissen, AD(H)D.
• In combinatie met lichamelijke ziekten en syndromen.
• In combinatie met genetische bijzonderheden, zoals mutaties.
• Second opinions (behandeling blijft bij verwijzer).
• Geen IQ-ondergrens.

Neurocognitieve syndromen (ENCORE)

• Angelman syndroom, Camkinase mutaties, Dup15q.
• Costello-/CFC syndroom.
• Fragiele X syndroom.
• Migratiestoornissen van de hersenen.
• Neurofibromatose type 1.
• Sturge-Weber syndroom.
• Tubereuze sclerose complex en mToR mutaties.
• Geen IQ-ondergrens.

Angst-, dwang- en stemmingsstoornissen

• In combinatie met lichamelijke ziekten en syndromen of,
• Second opinions (behandeling blijft bij verwijzer) of,
• (risico op) Bipolaire stemmingsstoornis (manisch-depressiviteit).
• Geen verstandelijke beperking.

Eetstoornissen met (risico op) vermagering

• Anorexia nervosa.
• ARFID (Avoidant/Restrictive Food Intake Disorder).
• Eventueel met andere ziektes/aandoeningen.
• Geen boulimia nervosa of binge eating disorder.
• Geen verstandelijke beperking.

Onverklaarde lichamelijke klachten

• Met of zonder aanwezige lichamelijke aandoening.
• Geen verstandelijke beperking.

Meer informatie over aandoeningen en behandelingen is te vinden op de website van Kenniscentrum Kinder en Jeugdpsychiatrie.

Psychische klachten tijdens opname

• Bij kinderen met lichamelijke aandoeningen opgenomen in het Erasmus MC Sophia.
  Voor deze klachten/aandoeningen (angst, somberheid, trauma) kunnen we uitzoeken wat er aan de hand is en wat de beste behandeling is (diagnostiek). We kunnen deze klachten niet altijd zelf behandelen, maar helpen na onderzoek met het verwijzen naar de juiste zorg. Voor onderzoek en een behandelingsvraag moet altijd eerst met ons overlegd worden, omdat een academische afdeling vaak niet als eerste wordt ingeschakeld. Kinderen met een ernstige lichamelijke ziekte en jongeren met een zeer ernstige lichamelijk bedreigde gezondheidstoestand worden eerst door de kinderarts of internist behandeld.

Verstandelijke beperkingen en agressie

Opname, dagbehandeling of het deeltijdprogramma is altijd gericht op psychiatrische diagnostiek en behandeling. Dit is bij ons niet mogelijk als er sprake is van een verstandelijke beperking en/of agressie.

Andere aandoeningen

Binnen het specialisme kinder - en jeugdpsychiatrie/psychologie zijn wij betrokken bij meerdere aandoeningen. U kunt per aandoening meer informatie vinden door erop te klikken.

De afdeling Kinder en Jeugdpyschiatrie/psychologie is het enige in een universitair medisch centrum gelegen zelfstandige afdeling kinder- en jeugdpsychiatrie met eigen hoogleraren en onderzoekslijnen. Ons wetenschappelijk onderzoek kent vier onderzoekslijnen:

1. Epidemiologisch onderzoek in de algemene populatie.
   Wij kijken naar ontwikkeling van gedrag en cognitie bij kinderen en jongeren in de Rotterdamse bevolking. Dit onderzoek staat bekend als Generation R. 
2. Onderzoek in hoog-risico populatie.
   In deze pijler doen we in verschillende studies onderzoek naar risico- en beschermende factoren voor een psychische ziekte bij kinderen en jongeren. Met hoog-risico populatie bedoelen we kinderen en jongeren met familie met psychiatrische problematiek of een ernstige chronische lichamelijke ziekte of een problematische omgeving. We onderzoeken behandel- en interventiemethodes om deze problematiek eerder te signaleren of te voorkomen.
3. Patiëntgebonden psychatrisch onderzoek.
   In deze pijler vindt onderzoek plaats bij patiënten, waarbij we zoeken naar belangrijke factoren of invloeden op een psychiatrische ziekte, zoals autisme of een eetstoornis. We onderzoeken welke behandeling het beste werkt en hoe de kwaliteit van leven verbeterd kan worden.
4. Patiëntgebonden psychologisch onderzoek.
   In deze pijler onderzoeken we patienten met een lichamelijke aandoening, waarbij we zoeken naar hoe we deze patienten (en hun familie) de beste psychosociale zorg en ondersteuning kunnen bieden. Voor deze onderzoeken werken we nauw samen met medische specialisten, paramedici en andere betrokken zorgverleners.

Voor meer informatie over ons wetenschappelijk onderzoek verwijzen wij u naar onze researchpagina (voor wetenschappers). Deze pagina is in het Engels.

Interne samenwerkingen

• Combispreekuur Kindergeneeskunde (op verzoek van kinderarts, voor kinderen met onverklaarde lichamelijke klachten).
• Combispreekuur Psychiatrie/KJPP (voor kinderen van ouders met ernstige psychiatrische aandoeningen; (docplayer-Combipoli Psychiatrie/Kinder- en Jeugdpsychiatrie).
• Kinderpijncentrum.
• ENCORE (syndromenpoli’s met kindergeneeskunde, neurologie, genetica, AVG, interne geneeskunde, fysiotherapie, logopedie, neurowetenschappen.)
• Craniofaciaal Centrum Nederland.

Externe samenwerkingen

• Expertteam wijkteams Gemeente Rotterdam.
• Connect2grow (met Verloskunde en Gemeente Rotterdam.
• Rijndam revalidatiecentrum Rotterdam.
• Horizon Jeugdzorg (medicatieconsultatie).
• Ipse De Bruggen Nootdorp en Zwammerdam (medicatieconsultatie).
• SeysCentra.
• K-EET.

Doelgroep 

We zijn een academische afdeling voor (mogelijk) ernstige psychiatrische aandoeningen, vooral in combinatie met lichamelijke klachten, ziekten of syndromen. We kunnen niet de medisch/lichamelijke zorg overnemen, dat blijft bij de eigen behandelaren. Dit betekent meestal dat er al ergens anders onderzoek en/of behandeling is geweest (bijvoorbeeld bij het jeugdteam of de GGZ), maar dat er meer kennis en specialisatie nodig is.

Verwijzingen

Er moet een officiële verwijzing van een zorgprofessional zijn. Verwijzing naar onze afdeling gaat altijd via een jeugd- of wijkteam, Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG), huisarts, jeugdarts of medisch specialist. Huisartsen kunnen ook via Zorgdomein verwijzen. 

Dit betekent dat patiënten en ouders zich niet direct kunnen aanmelden, maar wel met ons over de mogelijkheden kunnen overleggen.Voor overleg zijn we telefonisch bereikbaar via (010) 704 02 09 van maandag tot en met donderdag tussen 11.00 en 12.00 uur.

Meer informatie voor verwijzers; zie onze verwijzerswebsite.

Alle onderzoeken en behandelingen worden vergoed door de gemeente, via de zorgverzekering of het zorgkantoor. Bij kinderen tot 18 jaar hoeft u ook geen eigen bijdrage te betalen.

Kinderen en jongeren tot 18 jaar

Sinds 2015 wordt de meeste zorg voor kinderen en jongeren via de Jeugdwet gefinancierd, de gemeente is verantwoordelijk voor de uitvoering hiervan. Dit betekent dat wanneer uw kind bij ons wordt aangemeld voor onderzoek en/of behandeling, wij dit altijd melden aan de gemeente om te zorgen dat de zorg betaald wordt. Wij delen alleen de startdatum en de naam van de verwijzer met uw gemeente, dus geen diagnose of inhoudelijke gegevens. Het contract van de afdeling loopt via een landelijk contract met de Vereniging voor Nederlandse Gemeenten (VNG) voor alle gemeenten in Nederland. Dus we zijn er voor kinderen en jongeren uit heel Nederland. 

Let op: Medicijnen die door de polikliniek worden voorgeschreven en medische onderzoeken (zoals laboratoriumonderzoek, hartfilmpjes of genetisch onderzoek) worden via de zorgverzekering betaald. Niet alle medicijnen worden vanuit het basispakket vergoed. Overleg zo nodig met uw zorgverzekeraar.

Jongeren van 18 jaar en ouder

Vergoeding van zorg voor patiënten vanaf 18 jaar valt net als alle lichamelijke zorg onder de zorgverzekering (basispakket). Iedereen ouder dan 18 jaar is in Nederland verplicht om een zorgverzekering te hebben. Zodra een jongere 18 jaar wordt, geldt er jaarlijks een eigen bijdrage die zelf betaald moet worden. Soms stelt een zorgverzekeraar extra regels aan zorg in een academisch ziekenhuis. Meer informatie hierover kunt u lezen op de pagina zorgkosten of kunt u bij uw zorgverzekering navragen.

Wet langdurige zorg 

In sommige gevallen hebben kinderen en jongeren met een ernstige beperking langdurige, intensieve zorg nodig. Deze zorg wordt soms geregeld door middel van een indicatie die kan worden aangevraagd bij het Centrum Indicatiestelling Zorg (CIZ). Psychiatrische diagnostiek en behandeling kan dan vanuit de toegekende indicatie betaald worden. In principe wordt alle zorg van onze afdeling betaald uit het beschikbare budget, ook als het (kinder- en jeugd) psychiatrische zorg is. 

Voor vragen kunt u terecht bij uw zorgkantoor of het CIZ.

Wij zijn ervan overtuigd dat de beste zorg in het Erasmus MC Sophia tot stand komt als we niet alleen samenwerken met zorgprofessionals, maar juist ook met het kind en zijn familie. Daarom betrekken we u en uw kind bij de directe zorg voor uw kind en bij het maken van keuzes in de behandeling. Dit noemen we Samenzorg. We vormen met elkaar een team, met allemaal een gelijke inbreng. Samenzorg zie je op veel plekken in ons ziekenhuis terug. We hebben bijvoorbeeld een Kinderadviesraad, Familieadviesraad en familieadvies-commissies op alle afdelingen. 

De afdeling Kinder en Jeugdpsychiatrie/psychologie (KJPP) heeft ook een familie-adviescommissie. In deze commissie werken ouders, familie en medewerkers samen aan belangrijke onderwerpen om de zorg en kwaliteit van onze afdeling te verbeteren. Momenteel bestaat onze commissie uit vier ouders en twee medewerkers. Zij zetten zich onder andere in voor een verbetering van de samenwerking binnen en tussen units van de KJPP. Ze organiseren activiteiten die nodig zijn voor die verbeteringen en zorgen voor een betere afstemming van de zorg op de persoonlijke behoeften van patiënten en hun familie. Van elke familie-adviescommissie is één lid ook onderdeel van de Familieadviesraad, zodat kennis en ervaring binnen alle raden en commissies wordt gedeeld. 

De familie-adviescommissie van de KJPP is altijd op zoek naar nieuwe leden, zodat wij nóg meer kunnen bereiken. Bent u enthousiast geworden om mee te doen of wilt u meer informatie? Stuur dan een e-mail naar onze familie-adviescommissie.